Vitaminlerin Yararları Nelerdir?

Vitaminlerin Yararları ve Çeşitleri Nelerdir? Vitaminler  suda eriyen vitaminler ve yağda eriyen vitaminler olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Suda çözünen vitaminler vücudda depolanmaz, bu yüzden günlük besinlerle alınması gerekir. B kompleks vitaminleri ve C vitamini suda eriyen vitaminlerdir. A, D, E ve K vitaminleri ise yağda çözünen vitaminlerdir. Bu vitaminler vücutta depolanır ve vücut ihtiyaç duyunca kullanır.  Vücutta depolandıkları için aşırı miktarlarda alınmamalıdır. Aksi takdirde yan etkilere yol açabilir.

Vitaminlerin Vücudumuza Yararları Nelerdir?

A Vitamini: Sağlıklı cilt, saç ve gözler için gereklidir. Enfeksiyonlara karşı vücudu korur. Antioksidan etkisiyle hastalıklara karşı vücudu destekler. Üreme, büyüme ve gelişme için gerekli bir vitamindir.

Eksikliği: Eksikliği gece körlüğü, kuru cilt, bağışıklık sisteminin zayıflaması gibi sonuçlar doğurabilir.

Fazla Kullanımı: Karaciğer, kemik ve gözlerde soruna neden olabilir. A vitamininin yüksek alımı kalça kırığı riskini artırabilir ve  kemik yoğunluğunun azalmasına yol açabilir. Anne karnındaki bebeğe zarar verir. O yüzden hamile kadınların bu vitamini fazla dozda almamaları gerekir.

A Vitamini kaynakları: A vitamininin retinol  ve  beta karoten olarak iki şekli vardır. Beta karoten vücutta A vitaminine çevrilir. Retinol tam yağlı süt, tereyağı, peynir, yumurta sarısı, karaciğer ve yağlı balık gibi hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur. Beta-karoten havuç, su teresi, ıspanak  domates  kayısı, tatlı patates, mango gibi meyve sebzelerde yer alır.

C Vitamini : Antioksidan etkisiyle serbest radikallerin zararlı etkilerine karşı vücudu korumaya yardımcıdır. Bağ dokusunun önemli bir bölümünü oluşturan kollajen oluşumu için gereklidir. Sağlıklı bir cilt, kemik, kıkırdak ve dişler için önemlidir. Demir emilimine yardımcı olarak kansızlığı önlemeye yardımcı olur.

Eksikliği: C vitamini vücutta depolanmadığı için  C vitamini yönünden zengin besinlerin günlük olarak tüketilmesi gereklidir. Yeteri kadar alınamazsa enfeksiyonlara karşı direncin zayıflaması, diş eti kanaması, yaraların geç iyileşmesi gibi durumlar olabilir. Bu vitamin sonucu görülebilecek en ciddi sorun skorbüt hastalığıdır.

C Vitamini Kaynakları: Brokoli, brüksel lahanası, domates, turunçgiller, kivi, lahana, biber, dut.

D vitamini: Kalsiyum ve fosfor ile birlikte, güçlü kemikler ve dişler için gereklidir. Kalsiyum emilimini artırarak osteoporoza karşı korumaya yardım eder.

Eksikliği: Çocuklarda raşitizm büyüklerde osteomalaziye yol açabilir. Uyku sorunları, iştahsızlık, kilo kaybı, ishal, kusma gibi sorunlara sebebiyet verebilir.

D Vitamini Kaynakları: D vitamininin ana kaynağı güneş ışığı olduğu için güneş vitamini de denir. Günde 10- 15 dk güneş ışığı almak D vitamini sentezi için yeterli olur. Besinsel kaynakları ise uskumru, sardalye, yumurta, karaciğer, yağlı balıklar ve zenginleştirilmiş margarindir. D vitamini olan gıdalarda D vitamini etkin halde bulunmaz, önce karaciğer sonra böbrek tarafından iki aşamada aktif hale dönüşür.

E vitamini: Güçlü bir antioksidandır. Bağışıklık sistemini güçlendirir. Kalp rahatsızlıklarının önlemesinde etkili olur. Kan dolaşımını güçlendirici özelliği vardır. Selenyum minerali ile birlikte daha etkili olur.

Eksikliği: Nadir görülür. Eksikliği kalp ve kanser gibi hastalıkların riskini artırır.

E Vitamini Kaynakları: Bitkisel yağlar, margarin, avokado, kabuklu yemişler, tohumlar gibi yağ bakımından zengin olan besinlerde bulunur. Yeşil yapraklı sebzelerde az oranda yer alır.

K Vitamini: K vitamini bir kesik ya da yaralanma sonrası  kanın pıhtılaşmasına yardımcı olur. Kanın pıhtılaşmasında gerekli olan protrombinin yapımında rol alır.

Eksikliği: Nadir olarak görülür. Uzun süreli antibiyotik kullanımında ortaya çıkabilir. Eksikliği  kanama zamanının uzamasına neden olur.

K Vitamini Kaynakları: Bu vitamin bağırsaktaki bakteriler tarafından yapılır. K vitamini  içeren besinler ise yeşil yapraklı sebzeler, brokoli, ıspanak, kuşkonmaz.

B1 Vitamini : Karbonhidratları parçalayarak vücuda enerji sağlayan glikoza dönüşmesini gerçekleştirir. Kan dolaşımını düzenleyici ve damar sertliğine karşı koruyucu etkisi vardır.

Eksikliği: Yorgunluk, iştahsızlık, baş ağrısı, kas yorgunluğu, unutkanlık, depresyon, sinirlilik ve kalp sorunlarına yol açabilir. Aşırı eksikliği Beri-Beri hastalığına neden olur.

B1 Vitamini Kaynakları: Kepekli tahıllar, ekmek, zenginleştirilmiş kahvaltılık gevrekler, yulaf,  besinler süt ürünleri, maya özü, bakliyat, kuruyemiş, kırmızı et.

B2 Vitamini : Enerji metabolizması, sağlıklı gözler, deri, saç ve tırnaklar için gereklidir.

Eksikliği: Pul pul ve kuru cilt, çatlamış dudaklar, yara iyileşmesinde sorunlar oluşabilir.

B2 Vitamini Kaynakları: Süt, peynir, yoğurt, yumurta, et, zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar, badem, maya özü ve  bazı yeşil yapraklı sebzelerde de bulunur.

B3 Vitamini : Karbonhidrat metabolizmasında B1 ve B2 vitaminleriyle birlikte çalışır. Cildi sağlıklı tutmak, sinir ve sindirim sistemlerinin düzgün işleyişini sağlamak, kan dolaşmını düzenlemek gibi etkileri vardır.

Eksikliği: Eksikliği nadir görülür. Cilt sorunları, halsizlik, yorgunluk ve iştah kaybına neden olur. Aşırı eksiklikte  pelegra rahatsızlığı görülür.

B3 Vitamini Kaynakları: Patates, makarna ve maya özü kırmızı et, tavuk, balık ve fındık.

B5 vitamini: Sinir sistemi ve cildi sağlıklı tutar. Strese karşı mücadele eder.

Eksikliği: Birçok gıdada olduğu için  eksikliği nadir görülür.

B5 Vitamini Kaynakları: Fındık, yumurta, yoğurt, fasulye ve maya özü, balık, kümes hayvanları, kırmızı et.

B6 Vitamini: Kırmızı kan hücreleri, antikor ve beyin kimyasallarının oluşumu için gereklidir. Homosisteine karşı etkisi sebebiyle kalp sağlığı için önem taşır. B6 vitamini B12 ve B9 vitaminiyle beraber homosisteinin olumsuz etkilerini önleyici etki gösterir.

Eksikliği: Eksikliği nadir görülür. Depresyon, baş ağrısı, sinirlilik, dudak ve dilde çatlama görülebilir.

B6 Vitamini Kaynakları: Balık, sakatat, yumurta, maya özü, kahverengi pirinç, soya fasulyesi, yulaf, fıstık, ceviz, avokado ve muz gibi birçok besinde bulunur.

B7 Vitamini (Biotin): Enerji üretimi için gereklidir. Aynı zamanda sağlıklı bir cilt ve saç içinde önemlidir.

Eksikliği : Nadir de olsa saç, deri döküntüleri, depresyon  yorgunluk, mide bulantısına neden olabilir.

B7 Vitamini Kaynakları: Karaciğer, maya fasulye, fındık, esmer pirinç, süt, peynir, yoğurt ve yumurtada yer alır.

B9 Vitamini (folik asit): Kırmızı kan hücrelerinin oluşumu için gereklidir. Ayrıca sinir sistemini korumak için B 12 vitamin ile çalışır. Doğum kusurlarına karşı etkisiyle sağlıklı bir gebelik için gereklidir.

Eksikliği: Yorgunluk, halsizlik ve depresyona neden olabilir. Ciddi eksikliği, bir tür anemi ile sonuçlanır. Spina bifida gibi doğum kusurlarına neden olabilir.

B9 Vitamini Kaynakları: Koyu yeşil yapraklı sebzeler, ıspanak, lahana, bezelye, yeşil fasulye, portakal, zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar ve ekmek, maya özü, fındık ve baklagiller.

B12 Vitamini: Kırmızı kan hücrelerinin oluşumu, normal sinir fonksiyonları  ve enerji üretimi için gereklidir.

Eksikliği: Pernisiyöz anemiye yol açar. B12 eksikliği genellikle yetersiz beslenmekten çok bu vitaminin vücudda emlimini sağlayan intrinsik faktörün azlığından kaynaklanır. Katı vejeteryan beslenen kişilerin de  B12 vitamini takviyesi almaları gerekebilir.

B12 Vitamini Kaynakları: Et, balık, tavuk, yumurta, süt, peynir.