D vitamini Nelerde Bulunur?

D Vitamini Nedir ve D Vitamini Nelerde Bulunur? D vitamini ihtiyacı büyük oranda güneş tarafından karşılanır. Güneşin ultraviyole ışınları cilt yağını D vitamini üretmesi için harekete geçirir.

Günde 10- 15 dk güneş ışığı almak D vitamini sentezi için yeterlidir. Yaz ayları süresince 3 hafta güneşlenmenin altı aylık D vitamini gereksinimini karşılayabileceği belirtilmektedir.

Ten rengi koyu olanların açık tenlilerden daha fazla güneşte kalmaları gerekir.

D Vitamini Hangi Besinlerde Bulunur?

D vitamini besinler yoluyla da alınabilir. Balık yağı, süt ve süt ürünleri, morina balığı yağı, sardalya, uskumru, somon, ton balığı, yumurta sarısı, tereyağı, yulaf ezmesi gibi besinlerde D vitamini bulunur.  D vitamini içeren besinlerde D vitamini etkin halde bulunmaz, önce karaciğer sonra böbrek tarafından iki aşamada aktif hale dönüşür. Ancak beslenmeyle D vitamini gereksinimini karşılamak oldukça zordur.

Bir tane yumurta 20 IU, bir bardak süt 100 IU, bir tatlı kaşığı balık yağı 400 IU D vitamini içerir. Saat 10 ila 15 arasındaki bölümde 10 dakika kadar güneşlenmek 3000 IU civarında ciltten D vitamini sentezini sağlar.

D vitamini, D2 vitamini şeklinde bitkilerde de bulmakla birlikte, sadece hayvansal besinlerden alınan D3 vitamini vücutta depolanmaktadır.

D Vitaminin Faydaları

• Kemik ve dişlerin güçlenmesini sağlar. Kalsiyum ve fosforun emilimi için gereklidir. Sinir sistemi, bağışıklık ve  bazı hormonlarin düzenlenmesinde görev alır.

• D vitamini kalsiyumu kemiklerde tutar. Yeteri kadar D vitamini yoksa vücut alınan kalsiyumdan gerektiği kadar faydalanamaz.

• Solunum yolu hücrelerinden sentezlenen koruyucu bazı maddelerin üretimini artırır, akciğer ve solunum yolu organlarını enfeksiyonlara karşı korumaya yardım eder.

• D vitamini eksikliği kemik ve kas  güçsüzlügüne sebep olur.

• Bebeklerde ve çocuklarda D vitamini eksikliği ; Bebekler ve 5 yaşaltı çocuklar için D vitamini oldukça önemlidir. Eksiklik durumunda vücut kalsiyumu kullanamaz ve raşitzm meydana gelir.

• Raşitizm kemiklerin yapı taşı olan kalsiyumun bağırsaklardan emilimi için gerekli olan D vitamininin eksikliğinden kaynaklanır. Bu hastalıkta kemiklerinde yeteri kadar kalsiyum bulunmayan çocukların bacakları eğrilir ve büyümeleri gecikir.

• Güçlü kemik yapısı için yaşlı insanların kalsiyum ile birlikte D vitamini almaları da önerilmektedir.

• Menopoza bağlı osteoporozda kalça ve omurga kırıklarını engellemek için sadece kalsiyum almak yeterli değildir. Kalsiyumun emilimi için D vitamini de gereklidir. D vitamini kalsiyumun emilimini %65 oranında artırmaktadır.

• D vitamini eksikliğinde kemiklerde ağrılar, yorgunluk, ilerleyen dönemlerde PTH hormonu, kemik erimesi düzeyinde artış meydana gelir.

• Oxford Üniversitesinde görevli profesör George Ebers gebelik sırasında ve çocuklukta D vitamini yetersizliğinin, kişinin küçük yaşta Multiple Skleroz  hastalığına  yakalanma ihtimalini artırabileceğini belirtmektedir. Multiple Skleroz (MS) hastalığı merkezi sinir sistemini etkileyerek beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonları üzerindeki kontrol yeteneğini bozmaktadır.

• Finlandiya’daki Çocuk Sağlığı Enstitüsü’nün , 12 bin kişi üzerinde yaptığı çalışmaya göre, çocukken alınan D vitaminini, yetişkin yaşta ‘tip 1’diyabet hastalığına yakalanma riskini %80 oranında azaltmaktadır.

• İngiliz Tıp Dergisinde açıklanan araştırmaya göre D vitamini kalın bağırsak kanseri riskini azaltmaktadır.

• Son dönemde yapılan araştırmalar D vitamininin kalbin pompalama gücünü ve kalp hücresinin yapısını olumlu olarak etkilediğini göstermektedir.

• Amerika’da yapılan ve Amerikan Kalp Derneği‘nin yıllık toplantısında sunulan araştırmaya göre, yeteri kadar D vitamini almayan gençlerin alanlara göre yüksek tansiyon ve diyabet hastalığına yakalanma riski 2 kat, kalp damar hastalıklarının en ciddi sebebi olan metabolik sendroma yakalanma olasılığı ise 4 kat daha fazla olmaktadır. Araştırmalara göre D vitamini, bakterileri öldüren hücrelerin çoğalmasına da yardımcı oluyor.

• Araştırmalar güneşli ülkelerde ya da D vitamini yönünden zengin beslenen toplumlarda belli kanser türlerine çok daha az rastlandığını göstermektedir. Hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalarda D vitamini, lösemi ya da tümörü olan hayvanların hayattta kalma olasılığını %30 ila %50 oranında artırmıştır. Ayrıca diğer tümörlerin de oluşumu ve boyutları da D vitamini ile azalma göstermiştir.

• Finlandiyalı bilim adamlarınca yapılan ve Archives of  Neurology dergisinde yayınlanan araştırma sonucuna göre kanındaki D vitamini düzeyi yüksek olanların düşük olanlara göre Parkinson’a yakalanma riskleri %65 daha az olmaktadır.

• Graz Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından 2300 erkek üzerinde yapılan ve birkaç ay süren çalışmaya göre D vitamini cinsel isteği artırıcı etkiye sahiptir. Araştırmacılar, vücudunda daha fazla D vitamini olan erkeklerin testosteron düzeylerinin yüksek, idrak kabiliyetleri ve hafızalarının da daha güçlü olduğunu tespit etmişlerdir.

D Vitamini Günlük Doz

Yetişkinler için günde 200 IU, 51-71 yaş arasında 400 IU, D vitamini gereksinimi vardır. Daha ileri yaşlarda ise günlük D vitamini ihtiyacı 600 IU olarak belirtiliyor.

Antiasitler ve bazı kolesterol ilaçları D vitamini emilimini etkiler.

Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar D vitamininin karaciğerde etkin forma dönüşmesine engel olmaktadır.

D Vitamini Fazlalığı

• İştahsızlık, bulantı ve kusmaya neden olabilir.

• D vitamini yağda çözünen bir vitamin olduğundan dolayı fazla alımı halinde vücutta depolanarak zehirlenmeye yol açabilir.

• D vitamininin fazla alımı kemikler için zararlıdır. Minnesota Üniversitesi tarafından yapılan incelemeye göre kanında fazla D vitaminini tespit edilen kadınların kemiklerinin kırılgan olduğu görülmüştür.

• Fazla D vitamini kullanımı bebeklerde zihinsel ve fiziksel geriliğe, çocuklarda boyun kısa kalma sonucuna sebep olabilir.

• Fazla D vitamini zehirlenmeye neden olabileceği için dr. gözetiminde kullanılmalıdır.