Besinler vücutta birbirleriyle farklı şekillerde etkileşirler. Bu etkileşimlerden bazıları olumludur, bazıları ise engelleyicidir. Örneğin C vitamini varlığında vücut demiri daha etkili bir şekilde emer. Buna ek olarak, C vitamini ayrıca kırmızı kan hücrelerinin sentezlenmesine yardım eder. Bu da demir ve C vitamini arasındaki diğer önemli bir ilişkidir. Çünkü demir, kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin ana parçasıdır. Bazı klinik deneyler C vitamininin serum demir, ferritin ve hemoglobin konsantrasyonlarını artırma etkisini göstermiştir.
Heme ve Non-heme Demir Nedir?
Heme ve non-heme olmak üzere iki tip demir vardır. Et, balık ve kümes hayvanları, tavuk karaciğeri, istiridye heme demir formunu içerir. Heme olmayan demir ise bitki besinlerinde bulunur. Vücut heme demirin %15 ila 35’ni, hem içermeyen demirin ise yalnızca % 2 ila 20’sini emer.
Demir ve C Vitamini Etkileşimi
C vitamini Heme olmayan demiri yakalar ve vücud tarafından daha kolay emilen bir formda tutar. C vitamini demir emilimini kolaylaştırmak ve depolamadan mobilizasyonunu sağlamak için bir indirgeyici olarak görev yapar. Bu yüzden C vitamini ve demir ile eşzamanlı alınmalıdır. 25-100 mg C vitaminin aynı zamanda alımının hem içermeyen demirin emilimini dört kat arttırdığı gösterilmiştir.
Demir Emilimini Azaltan Yiyecek ve İçecekler
Bazı yiyecekler demir emiliminin artmasına yardımcı olabileceği gibi, bazı besinler de hem içermeyen demirin vücut tarafından emilimini azaltabilir. Süt, demirin emilebilmesi için gereken midedeki asidik ortamı nötralize ettiği için demir emilimini azaltır. Demir içeren besinlerin yanında içerdikleri tannik asit nedeniyle çay ve kahve gibi içecekler demir emilimini %50 ila %60 oranında azaltabilir.
Sebze yemeklerinden demir emiliminin arttırılması C vitamini miktarıyla doğru orantılıdır. C vitamini demir emilimini düşüren fitatların ve tanenlerin etkilerini azaltabilir. (Tahıllar, baklagiller, fındık ve pirinçte bulunan fitatlar, demirin emilimini yüzde 50’ye kadar azaltabilir. Tanenler, şarap, çikolata, çay ve kahve bulunur.) Narenciye, koyu yeşil yapraklı sebzeler, portakal, çilek kivi, papaya, ananas ve mango, brokoli, kavun, biber, tatlı patates, domates gibi besinler C vitamininin önemli kaynaklarıdır. C vitamini takviye olarak da alınabilir.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
