Bitkisel ürünler uykuya dalmada zorluk çekenler için yararlı olabilir. Ancak reçeteli ilaçlar kadar hızlı etki göstermezler. 2 ila 4 haftalık bir kullanımdan sonra hafif bir sedasyona bağlı olarak uykuya dalmayı kolaylaştırıcı etki gösterirler. Bunların içinde, 5htp, choline bitartrate, phosphatidyl choline, SAMe, D-phenylalanine, şerbetçiotu, kediotu ekstresi ve papatya vardır.
Uyku proplemleri yalnızca uyku süresi olarak değerlendirilmemelidir. Aynı zamanda uykuya dalma güçlüğü ve uyku kalitesi olarak da düşünülmelidir. Yattıktan kısa bir süre sonra uyuyabilmek ve de sabahleyin uyanıldığında kişinin kendini dinlenmiş olarak hissetmesi önemlidir.
Uykusuzluğa İyi Gelen Bitkiler ve Doğal Ürünler
- Kedi otu
- Çarkıfelek ( Passiflora incarnata)
- Melisa Yaprağı
- Şerbetçiotu
- Melatonin
- L Triptofan
- 5-htp
- SAMe
Genel Prensip: Bitkisel droglar doktor onayı ile kullanılmalıdır. Birlikte kullanıldığında bitkisel ilaçlarla sentetik ilaçların bazen olumsuz etkileşime neden olabilecekleri gözardı edilmemelidir.
Kedi Otu
Bir çok bitkinin, uyku siklusunu ve alışkanlığını düzenlediği ve çok etkili olduğu kanıtlanmıştır. Bunlardan ilki, kediotudur. Bu bitkiye ulaşmak oldukça kolaydır. Beyaz ya da pembe kokulu çiçeklere sahip, sürekli olan bir bitkidir. Genellikle hazirandan eylüle kadar çiçek açan bir kuzey yarımküre bitkisidir.
Bilimsel literatürde, kedi otunun farmakolojisiyle ilgili olarak 200 den fazla bilimsel inceleme yayınlanlanmıştır. Kediotuyla ile ilgili yapılan araştırmalarda bu bitkinin uykuya dalmayı kolaylaştırdığı, uyku zamanını uzattığı, derin uyku aşamalarını artırdığı ve uyku kalitesini ciddi bir şekilde artırdığı tespit edilmiştir.
Kediotu kökünün sentetik sakinleştirici ilaçlar gibi bağımlılık yapmak ve ertesi gün uyuşukluk, sersemlik, konsantrasyon bozukluğu, zihinsel karmaşa ve fiziksel performansta düşüklük gibi yan etkilere sahip olmadığı belirtiliyor. Aynı zamanda yorgunluğa ve anksiyeteye de oldukça faydalıdır. Sakinleştirici sınıfına girer, bunun anlamı sinirleri sakinleştirmektir. Daha da ötesi, uzun zaman geçse de kökleri etkilerini yitirmezler.
Tadı nedeniyle çayının içimi zordur. Standardize hazır preparat olarak da kullanılabilir. Günlük dozu 150-300 mg.. Yatmadan 1 saat önce alınır. Bağırsakta çözünen tabletler ya da alkollü ekstreler tercih edilmelidir. Normal dozun yan etkisi çok nadirdir. 500-1000 mg dozda alındığında, algılama ve psikomotor fonksiyonları üzerinde olumsuzluğa neden olmadığı klinik olarak gösterilmiştir. Ancak çok yüksek dozlarda başağrısı, yorgunluk, huzursuzluk ve görmede bulanıklık gibi yan etkilere sebep olabilir. Aralıksız kullanılmamalıdır. 4-6 haftada bir kullanıma ara verilmesi gerektiği aksi takdirde uyarıcı etki yapmaya başlayabileceği belirtiliyor. Oğulotuyla dönüşümlü kullanılması tavsiye edilmektedir.
Almanya Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E komisyonu Hint ve Meksika kökenli kediotunun değil, Avrupa kaynaklı kediotunun kullanımına izin vermektedir.
Not: Kediotu kökü uçucu yağ içerdiği için karaciğer iltihabı, mide ve onikiparmak bağırsağı ülseri olanlar kullanmamalıdır.
Orta derecede uyku proplemlerinde kullanılabilecek bir bitkidir. Yan etkisi çok azdır ve bağımlılık yapmaz. Uykusuzluk ve stres için Passiflora incarnata türü kullanılmalıdır. Diğer türleri yeterli etkiye sahip değildir. (Ülkemizde Passiflora incarnata yetişmemektedir. Ülkemizde yetişen mavi çarkıfelekotu ise tıbbi amaçlı kullanılmaz) Eczanelerden temin edilebilir.
Melisa Yaprağı
Oğulotu olarak da bilinen Melisa, sinir sistemini gevşetici ve uyku sorunlarında rahatlatıcı özelliğe sahiptir. Uykusuzluğun ve sinir gerilimlerinin tedavisinde yardımcı etkilere sahip olan melisa yaprağı hafif depresyonda, sinirsel kökenli çarpıntılarda olumlu etkiler gösterebilir.
Melisa Çayı : 2 çay kaşığı ince kıyılmış melisa yaprağı bir bardak kaynar suyla haşlanır, 10 dakika süreyle demlenir ve süzülerek içilir. Balla tadlandırılarak günde 2 ila 4 bardak içilebilir. (melisa çayı hazırlanırken melisa bitkisinin kaynatılmaması gerektiğini belirtmek gerekir.) Burda dikkat edilmesi gereken şey kullanılan bitkinin gerçekten melisa olup olmadığını bilmektir. Aktarlarda limonotu yaprağı melisa diye satılmaktadır.
Şerbetçiotu
Uykusuzluk için için kullanılan bir diğer bitki şerbetçiotudur.
Şerbetçiotu Çayı: 1 tatlı kaşığı şerbetçiotu çiçeği bir bardak kaynar suyla haşlandıktan sonra 10 dakika kadar demlenir ve de süzülerek içilir. Acı tadından dolayı şerbetçiotu çayının içimi zordur. Bu yüzden melisa yaprağı ve lavanta çiçeğiyle karıştırılarak alınması tavsiye ediliyor.
Melatonin
Uyku-uyanıklık devrini düzenlemeye yardım eden bir hormon olan melatonin uyku proplemlerinde kullanılmaktadır. Yatmadan 2 saat önce 1-2 mg alınması önerilmektedir. Yine uyumadan 30 dakika önce alınan dil altı formu da vardır. Melatoninin sürekli değil arasıra kullanılması gerektiğini belirtilmek gerekir. Ayrıca melatonin kullanımından sonra araba-taşıt kullanılmamalıdır.
L Triptofan
Vücudun kendi kendine üretemediği temel amino asitlerden biri olan Triptofan serotonin ve melatonin gibi sinir ileticileri için hayati bir elementtir. Serotonin ruhsal durum düzenlemesi ve uyku için temel gereksinimdir. Yapılan araştırmalar, serotonin seviyesinin düşük olmasının uyku sorunlarına sebep olduğunu göstermektedir. 5-HTP olarak bilinen triptofanın ikincil ürünü eczanelerden temin edilebilir.
5-htp
5-hydroxytryptophan bir çeşit nörotransmiter ya da metabolik öncüdür. Beyindeki serotonin üretimini kontrol eder. Tryptophane ise, 5-http’ye dönüşebilen bir çeşit aminoasittir. Sonrasında ise serotonine dönüşecektir. Ve bu süreç burada bitmez. Serotoninden 5-http, ondan da, insanın uyku durumunu kontrol eden melatonin üretilir.
Bu aynı zamanda uykunuzu iyileştirmesiyle bilinir. İlk bölümü atladığınızdan, daha derin bir uykuya sahip olusunuz. 5-http ortalama günlük 100 mg olarak tüketilebilir. Ürünün ekspertleri, yan etkisi olmadığından, kişini dozu arttırabileceğini de söylemektedirler.
SAMe
SAMe ya da S-adenosyl methionine, bedenin kendi kendine ürettiği bir maddedir. Aslında yaşayan her hücrede bulunur. 1950’lerden beri bilinmektedir.
Günümüzde, yüzbinlerden fazla Amerikalı ve Avrupalı bu üründen yararlanmaktadır. Bu ürün reçetesiz de satılmaktadır. SAMe ile ilgili yapılan araştırmalara göre, ürünü kullananların ruh hallerinin iyi yönde değiştiği gözlemlenmiştir. Özellikle çok fazla stres kaynaklı depresyona iyi gelmektedir.
Asabiyete, yorgunluğa ve anksiyeteye karşı iyi bir tamamlayıcıdır. Sakinleştiricilere yakın bir işleyiş biçimi olsa da, yan etkisi yoktur. SAMe aynı zamanda AdoMet ve SAM isimleriyle de bilinir.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
