TSH Nedir ve TSH Normal Değerleri

Tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının yapmını sağlayan TSH (Tiroid Stimülan Hormon) tiroid bezinin çalışmasını düzenleyen peptid yapıda bir hormondur. TSH hormonunu beyinde yer alan Hipofiz bezi salgılar. TSH hormonu kan yoluyla tiroid bezine giderek tiroid hormonu üretimini sağlar. Tiroid bezi aşırı hormon salgılamasına bağlı olarak kanda T3 ve T4 hormonları arttığında hipofiz bezinden salgılanan TSH hormonu azalır. Yani T3 ve T4 hormonlari ne kadar çok artarsa TSH hormonu da o denli düşer. Tiroid bezi az miktarda hormon salgıladığında ise hipofiz bezi TSH salınımını yükselterek tiroid bezinin daha fazla hormon yapmasını sağlar. Kısaca belirtmek gerekirse hipofiz bezi kandaki T3 ve T4 hormon seviyersine göre TSH adlı hormonun salınımını düşürür ya da artırır.

TSH Yüksekliği Belirtileri

Tiroid yetmezliğinde bazen yalnızca TSH hormon yüksekliği görülür. T3 ve T4 hormonları ise kanda normal düzeydedir. Serbest T4 ve serbest T3 seviyeleri normal değerlerdeyken serum TSH oranının hafif yüksek olduğu bu durum hafif derecede tiroid yetmezliğini işaret eder. Zamanla bu kişilerde T4 ve T3 hormonları azalmaya ve TSH seviyesi daha da artmaya başlar. Bu da tam tiroid yetmezliğinin göstergesidir.

Halsizlik, yorgunluk, üşüme, soğuğa tahammülsüzlük, kuru cilt, saç dökülmesi, uyku hali, unutkanlık, konsantre zorluğu, depresyon, cinsel isteksizlik, seste kalınlaşma, kilo alma, kabızlık, adet düzensizliği, kas krampları ve eklemlerde ağrı, göz altının şişmesi, nabız sayısında azalma TSH fazlalığının belirtileri arasındadır.

Yüksek TSH Düzeyleri Sebepleri;

•Yetersiz tiroid (Hipotiroidizm). Hashimoto tiroidi, primer hipotiroizmin en yaygın nedenidir.

•Çok fazla TSH üreten Hipofiz bezi tümörü. Çok nadir bir durumdur.

•Yetersiz çalışan tiroid bezi tedavisi için yeterli miktarda hormon ilacı almamak.

TSH Düşüklüğünün Belirtileri

Sinirlilik, ellerde titreme, çabuk yorulma, kilo kaybı, dikkat bozukluğu, uykusuzluk, sıcağa tahammülsüzlük, saç dökülmesi, cinsel istekte azalma, ağız kuruluğu, adet düzensizliği, sık sık idarara çıkma, kaslarda güçsüzlük, gözlerde ileri derecede büyüme ve öne doğru ilerleme gibi durumlar TSH azlığını gösterir.

TSH Düşüklüğü Nedenleri

Graves Hastalığı en çok görülen hipertiroidi sebebidir. Graves hastalığında vücut tiroid bezine karşı TSH reseptör antikoru üretir ve bu antikorlar tiroid bezini uyararak aşırı hormon yapımına yol açarlar. Graves hastalığı olan kişilerde guatr ve gözlerde öne doğru fırlama meydana gelir. Yaşlılarda nodül içeren guatr da en çok rastlanan nedenlerden birisidir. Ayrıca ilaç olarak kullanılan tiroid hormonları, radyolojik testlerde kullanılan iyotlu maddeler, tiroid bezi iltihaplanması gibi durumlar da hipertiroidiye yol açabilir.

•Aşırı aktif tiroid bezi. (Hipertiroidizm) Hipertiroidizm sebeplerinden biri bir guatr tipi olan Grave’s hastalığı (toksik multinodüler guatr), ya da toksik nodül denen kanser olmayan (iyi huylu) tümör tipi.

•Hipofiz bezinin hasar görmesi nedeniyle TSH üretememesi. (Sekonder hipotiroidizm)

•Yetersiz çalışan tiroid bezi tedavisi için çok fazla tiroid ilacı alınması.

•Hamileliğin ilk üç aylık dönemi.

TSH Testi Neden İstenir?

Tiroid uyarıcı hormon, ya da TSH düzeyleri, tiroid sorunlarını teşhis etmeye yardımcı olur. Eğer yorgunluk, kabızlık, kuru cilt, kilo alma ve saç dökülmesi gibi semptomlardan şikayetçi iseniz, doktorunuz bu testi isteyebilir. TSH kan düzeyleri yeni doğmuş çocuklarda normal bir süreç olarak rutin anlamda ölçülmektedir.

TSH Testi Referans Aralığı

Normal düzeyler, 0.4 – 4.0 mIU/L arasındadır. Normal düzeyler, hastanın halihazırda tiroid tedavisi görüp görmediğine bağlıdır. National Institutes of Health’e göre, tiroid tedavisi görmeyenler için normal düzeyler, 0.4 ve 4.0 mlU/L arasındadır. Tedavi görenler için de 0.5 ve 3.0 mlU/L arasındadır. Normal değer ölçüleri, az da olsa laboratuara göre de değişiklik gösterebilir. Bazı laboratuarlar farklı ölçüler kullanabilir ya da farklı örnekleri test edebilirler. TSH hormonunun düşük çıkması halinde bunun sebebini araştırmak için doktorunuz tiroid sintigrafisi, tiroid ultrasonu, sedimentasyon, anti-TPO, anti-tiroglobulin antikor gibi testler isteyebilir.

TSH Değeri Neyi Gösterir?

TSH değeri düşük çıkarsa tiroid bezinin fazla çalıştığını, tiroid bezi az çalışan hastada tiroid ilacını fazla dozda aldığını, hipofiz bezinde TSH üretimini engelleyen bir durum olduğunu, gebeliğin ilk üç ayında olabileceğine dair bilgi sağlar. TSH değeri yüksek çıkarsa tiroid bezinin az çalıştığını, hipofiz bezi tümörlerini, tiroid bezi az çalışan hastada tiroid ilacını yeterli dozda almadığını, tiroid bezi çok çalışan hastada ise tiroid ilacını fazla miktarda aldığını gösterir.

TSH Test Düzeyini Etkileyen Faktörler

Kortikosteroidler, levadopa, heparin, dopamin, lityum, methimazole ve propylthiouracil gibi ilaçlar test sonuçlarını etkileyebilir. Eğer 4-6 hafta içerisinde, size radyoaktif madde verilen testlerden birine girmişseniz, ya da iyot kullanılan röntgen çektirdiyseniz doktorunuzu bilgilendirin. TSH hormon testinden önce iyot kontrast madde kullandıysanız, test sonuçlarınız doğru çıkmayabilir.

TSH Referans Aralığında Anlaşmazlık

Amerika’daki doktorların büyük çoğunluğu, hipertiroidizm ve hipotiroidizmin teşhis ve tedavisinde TSH testini tercih ederken, TSH test sonuçlarının değerlendirilmesi konusunda anlaşmazlık yaşamaktalar.

2002’ye kadar, tüm Amerika’da laboratuar ve doktorların büyük çoğunluğunun resmi TSH “normal değerleri” 0.5-5.0 arasındaydı. Bu değerlere göre, 0.5’in altındaki TSH değeri hipertiroidizmin (aşırı çalışan tiroid) işareti, ve 5.0’dan yüksek TSH değeri ise hipotiroizmi (az çalışan) göstermekteydi.

2002 yılının Kasım ayında, American Association of Clinical Endocrinologists (AACE), TSH düzeylerine referans olarak dar aralık olan 0.3-3.0 mlU/L değerlerini kullanmayı önermiştir. AACE, doktorları, daha dar marjine dayalı 0.3-3.0 TSH düzeylerini tedavi etmeleri yönünde teşvik etmektedir. AACE, bu yeni aralık değerlerinin, hafif tiroid bozukluğu semptomları gösteren milyonlarca Amerikalı’nın daha doğru tanı ile tedavi edileceğini ifade etmiştir.

Günümüzde, Amerika’daki bir çok laboratuar, TSH testi için hala eski referans aralığı olan 0.5-5.0 değerlerini kullanmaktadır. Bunun anlamı, sizin TSH testinizin “normal” olduğunun söylenmesinin, bir anlam taşımadığıdır. Çünkü değerleriniz, 0.3 – 5.0 arasında olabilir ve testinizin normal olduğu söylenebilir. TSH değeriniz 4.0 çıktığında, bir doktor size normal olduğunu; bir diğeri ise, hipotiroidiniz olduğunu ve tedaviye gereksinim olduğunu söyleyebilir.

Çocuklar İçin TSH Düzeyleri

Normal TSH düzeyleri, çocuğun yaşına bağlıdır. Miyadında yeni doğanlarda, TSH’nın kabul edilebilir oran aralığı 0.9-7.7 arasındadır. Bir yaşından, ergenlik yaşına dek, bu düzey, 0.6 to 5.5 µU/ml arası olmalıdır. Genç çocuklar ve yetişkinler için, normal TSH değerleri, 0.5 ile 4.8 µU/ml. arasında seyretmelidir.

 TSH Düşüklüğünün Tedavisi

Aşırı uyarımı baskılamak için, beta bloker grubu ilaçlar kullanılır. Hipertiroidiye yol açan Graves Hastalığında ise öncelikli olarak Radyo Aktif İyot Tedavisi uygulanabilir.

TSH Yüksekliği Tedavisi

TSH  düzeylerinde yükseklik varsa hekim gözetiminde sentetik T4 (levotiroksin) adlı ilaç kullanılabilir.