Kulak İltihabı Belirtileri ve Tedavisi

Orta Kulak İltihabı (Otitis Media) Nedir? Kulak, dış, orta ve iç olmak üzere 3 kısımdan oluşur. Östaki kanalı, orta kulağı buruna ve ağza bağlar. Çocuklar nezle, burun ya da boğaz enfeksiyonu olduğunda, alerjisi varsa östaki kanalı tıkanabilir ve orta kulakta sıvı birikir. Biriken sıvı virüs ya da bakteriyle enfekte olursa, kulak zarında şişme ve ağrı ile neticelenen orta kulak iltihabı oluşur. Küçük çocuklarda lenf dokusunun şişmesi de östaki kanalının kapanmasına neden olarak orta kulak iltihabının oluşumunu kolaylaştırır.

Orta Kulak İltihabı Neden Olur?

• Orta kulak iltihaplarına en çok Hemofilus İnfuenza ve Streptokokus Pnömonia adlı mikroplar neden olur. İltihap yeni ortaya çıkmışsa akut orta kulak iltihabı, uzun süreden beri devam ediyorsa ve kulak zarında bir delik mevcutsa kronik orta kulak iltihabı olarak adlandırılır. Östaki borusunun allerji ya da geniz etine bağlı tıkanması halinde de orta kulak iltihabı oluşabilir ve bu durum seröz orta kulak iltihabı olarak ifade edilir.

• İstatistikler, üç yaşına kadar olan çocukların 2/3’nün en az bir kez orta kulak iltihabı geçirdiğini göstermektedir. Östaki tüpünün büyüklüğü ve şekli orta kulakta sıvı toplanmasını kolaylaştırdığı için, orta kulak iltihabına en çok 3 ay-3 yaş arasındaki çocuklarda rastlanır.

• Orta kulak iltihabında, hava basıncını ayarlayan ya da orta kulaktaki sıvıyı dışarıya atmaya yarayan östaki borusunun rolü vardır. Bebek ve çocuklarda, östaki borusunun tam gelişememesi ve erişkinlere göre daha kısa ve yatay pozisyonda olması sebebiyle, bakteriler burun ve boğazdan orta kulağa daha çabuk geçer ve iltihaba sebep olur. Anaokuluna ve kreşe giden, anne ve babası sigara içen ve bu yüzden pasif içici durumunda olan çocuklarda orta kulak enfeksiyonları daha çok görülür.

• Orta kulak boşluğu ile kulak zarında oluşan iltihaplanma tek başına olabildiği gibi sıklıkla bademcik, sinüzit, bronşit gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla beraber görülmektedir.

• Enfeksiyon uzadığında veya geç dönemde doktora gidilmişse, kulak zarı delinmiş ve dış kulak yolu iltihaplı sıvıyla dolmuş olabilir. Bu durum iki aydan uzun süredir sürüyorsa, artık kronikleşmiş olduğu anlamına gelir ve zardaki delik kalıcıdır. Tedavi yapılmazsa zamanla orta kulak kemikçikleri de  yıpranır ve işitme kaybı fazlalaşır. İyileşme dönemi uzar ve ameliyat riski artar. İşitme kaybındaki düzelme hiçbir zaman sağlıklı kulak kadar olmaz.

Orta Kulak İltihabı Belirtileri

Kulak ağrısı, çocuğun sürekli kulaklarını çekiştirmesi, kulak akıntısı, ateş, huzursuzluk, uyku bozukluğu, iştahsızlık ve sarı-yeşil renkli ishal orta kulak iltihabının belirtileridir. Bebek, yoruluncaya kadar ağlar, kısa bir süre uyuduktan sonra ağrıyla uyanarak tekrar ağlamaya başlar. İltihabın uzun süre kalması halinde denge bozuklukları, sık sık düşme, sakarlık, yürümede ve konuşmada gecikme görülebilir. Enfeksiyonun iç kulağa yapacağı etki, baş dönmesi ve kulak çınlamasına da yol açabilir.

Akut orta kulak iltihabı sırasında yaklaşık 20 ila 30 desibel işitme kaybı oluşur. Ancak bu durum geçicidir, tedavi sonrası sıvı ortadan kalktığında düzelir.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Anlaşılır?

Akut orta kulak iltihabında teşhis muayene ile konduğu için genellikle tetkik gerekmez. Ancak kronik ve seröz orta kulak iltihaplarında işitme testleri gereklidir. Doktor, çocuğun kulağına otoskop denilen ışıklı bir aletle bakar, pnömatik otoskopi ile orta kulağı ve kulak zarının hareketliliğini inceler ve ayrıca timpanometri testiyle orta kulak basıncı ve fonksiyonunu ölçer.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer?

Orta kulak iltihabı geçiren çocuklarda, o anda alınan mikrobun direncine ve çocuğun bağışıklık sisteminin durumuna göre hastalık hafif de olabilir. İltihapların %70`i herhangi bir müdahaleye gerek kalmadan kendiliğinden geçer. Bakterilerin neden olduğu durumlarda antibiyotik ilaçlar kullanılır. (Gelişmiş ülkelerde hastaların % 80’nin kendiliğinden hiçbir komplikasyon olmaksızın düzeldiğini öne sürerek, antibiyotik kullanımına gerek olmadığını savunan doktorlar da vardır)

İleri evrede ise ameliyat sözkonusu olur. Antibiyotik tedavisine rağmen iyileşme olmazsa, östaki borusunun görevini yapacak kulak tüpü zara yerleştirilerek, orta kulağın havalanması sağlanır. Orta kulaktaki sıvı dağılır ve zar çökmesi ortadan kalkar. Bu tüp kendiliğinden 3 ila 8 ay arasında kulak tarafından atılır ve çıkar. Az da olsa, birçok kez tüp takılıp iyileşmeyen ve kulak zarı, orta kulaktaki kemikçiklere yapışan hastalar da vardır. Böyle bir durumda işitme kaybı kalıcı olur.

Orta Kulak İltihabı Zararları

Küçük yaşta oluşan ve tedavi edilmeyen orta kulak iltihabında, bir süre sonra kulak zarı kendiliğinden delinebilir. İltihap akmaya başlar ve gerekli tedavi yapılmazsa, o delik kalıcı hale gelerek kalıcı işitme kayıplarına yol açabilir. Bazen de iltihap, çevre dokulara yayılarak iç kulak iltihabı, yüz felci ve beyin zarı iltihapları gibi çok daha önemli hastalıklara sebep olabilir. Ortakulak, yer  olarak yüz sinirine, beyne, işitme ve denge organına çok yakın olduğundan, iltihabın diğer organlara da sıçraması söz konusudur. İltihap beyne ulaşarak, beyin dokusunda ve çevresinde değişik enfeksiyonlara ve apseye neden olabilir. Kronik evrede bu riskler daha da artar. Kemik eriyebilir ve iltihap doğrudan beyne ulaşabilir.