Kansızlık Nasıl Giderilir?

Kansızlık Tedavisi. Kansızlık Nasıl Giderilir? Kansızlık (anemi) Nedir? Kana kırmızı rengini veren ve dokulara oksijen taşınmasında görevli yapı taşı olan hemoglobinin azalması anemi (kansızlık) olarak ifade edilir. Aneminin en çok görülen nedeni demir eksikliğidir. Kemik iliği, alyuvarlarda oksijen taşıyan hemoglobini, demir olmadan yapamaz.

Besinlerle yeterli oranda demir alınmazsa veya alınandan daha fazla demir kaybedilirse vücuttaki demir depoları boşalır ve demir eksikliği oluşur. Demir eksikliğinin devam etmesi halinde ise demir eksikliği anemisi olarak adlandırılan ve demir depolarının, serum demirinin ve hemoglobin seviyelerinin azaldığı bir durum meydana gelir.

Dünya sağlık örgütü tarafından belirtilen kriterlerlere göre erişkin erkeklerde 13 g/dL’nin altı, kadınlarda ise 12 g/dL’nin altı anemi olarak kabul edilir.

Kansızlık Neden Olur?

Kan, içinde farklı tipte hücreleri barındıran bir sıvıdır. Bu hücrelerden en önemlisi ve en çok bulunanı, alyuvar adlı kırmızı kan hücreleridir. Alyuvarların görevi, solunan oksijeni taşıyarak, vücudun her yerine dağıtmaktır. Oksijen taşıyan bu hücrelerin sayısının az olması ya da oksijen taşıma yeteneğinin bozuk olması anemiye yol açar.

Alyuvarların ömrü yaklaşık 100 gündür. Bu durum vücuda hiç durmadan yeni kan hücreleri yapma ve eskileri yenileme zorunluluğunu getirir. Erişkinlerde yeni kan, özellikle kemik iliğinde yapılırken, buradaki üretim düşüşleri anemiye neden olur.

Kansızlık Şikayetleri

Anemili hastada görülen şikayetler hemoglobin değerinin düşüklüğü ile paralellik gösterir.

Yorgunluk, çabuk yorulma, çarpıntı, baş dönmesi, baş ağrısı, kulak çınlaması, üşüme hissi, ellerde soğukluk, iştahsızlık, saç dökülmesi ve saçlarda matlaşma, ciltte solukluk,dudak kenarında çatlamalar, tırnak yataklarında düzleşme, kolay kırılma, bacaklarda ve dizlerde halsizlik anemi belirtileridir. Göz kararması ve baygınlık hissi aneminin daha ciddi boyuta ulaştığının göstergesidir.

Anemi Nedenleri

• Basur, bağırsak polipleri, bağırsak parazitleri, mide ülseri, mide ve kalın barsak tümörleri, kadınlarda fazla oranda veya uzun süren adet kanamaları gibi kronik kan kayıpları.

• Büyüme devresindeki çocuklarda, gebelikte ve emzirme döneminde demire olan ihtiyaç artması nedeniyle bu dönemlerde anemi görülebilir.

• Besinlerle demirin yeteri kadar alınmaması anemiye yol açabilir. Vejeteryan beslenme şekli zaman içerisinde anemiye sebep olur.

• Bağırsakta emilim sorunu olan kişilerde demir emilemediği için anemi görülür.

Kansızlık Nelere Yol Açar?

Erken doğum ve bebeğin düşük kilolu doğma riski fazlalaşır, bebek ölümleri artabilir. Bebek ve çocuklarda büyüme yavaşlar, fiziksel aktivite düşer, dikkat dağılması görülür, algılama ve öğrenme fonksiyonları azalır. Hastalıklara yakalanma riski artar. Halsizlik, solukluk ve çabuk yorulmaya neden olur. Kansızlıkta organlara, dokulara ve bütün hücrelere yeteri kadar oksijen taşınmadığı için kalp daha fazla çalışmak zorunda kalır ve daha fazla güç sarf eder. Zamanla kalpte büyüme meydana gelebilir. Eğer kansızlık sürecek olursa kalp yetersizliği ve kalp damar yetersizlikleri sonucunda ölüme varabilen ciddi durumlarla karşılaşılabilir.

Kansızlık Testleri

Anemi teşhisi konurken hemoglobin değeri dışında demir, demir bağlama kapasitesi, ferritin gibi demir depolarını gösteren bazı parametrelere de bakılır.

Beslenme bozukluğuna bağlı anemide, parmaktan alınan bir damla kan ile hemoglobine bakılarak ya da tam kan sayımı ve demir durumunu gösteren testlerle kesin teşhis konur. Bazı anemi türlerinde ise daha ileri tetkikler gerekir.

Kansızlık Tedavisi Nasıl Yapılır?

• Kansızlık tanı değil, bir bulgudur. Bu yüzden kansızlık tespit edildikten sonra sonra buna sebep olan hastalık araştırılarak tedavi yolu belirlenmelidir.

• Hemoglobin değerinin normale düzeye gelmesi için günlük 150-200 mg elementer demir içeren preparatların 1.5 ay süreyle kullanılması genellikle yeterli olur. Bu süreden sonra günlük 80-100 mg preparat kullanılarak tedavi 6 ayda tamamlanır.

• Demir preparatı duruma göre damardan, kas içine veya ağızdan hap ya da solüsyon olarak verilebilir.

• Ağızdan alınan demir tedavisinde kullanılan demir formları demir sülfat, demir glukanat ve demir fumorattır.

• Ağızdan demir alamayan hastalara damar içine ya da kalçadan demir tedavisi uygulanabilir.

• Adet kanamalarının çok veya uzun olması  rahimde iyi huylu olan ve myom adı verilen kas kitlesine bağlı olabilir. Bu hastalarda ağızdan demir tedavisi uygulanır.

• Mide ameliyatı olan hastada ağızdan demir tedavisi etkisiz olacağı için damar yoluyla tedavi uygulanması gerekir.

• Kısa süreli uygulanan demir tedavileri beklenen neticeyi sağlamaz. Zira kemik iliği eksik kan miktarını yerine koymak için önce verilen demirin tamamını kullanır, hemoglobin seviyesi normale geldiğinde bu kez kullanmadığı demiri depolamaya başlar. Bu yüzden demir depoları dolmadan demir tedavisi bırakılmamalıdır.

• Demirin emilimini artırmak için demir ilaçlarının portakal suyu ve proteinden zengin besinlerle beraber ve aç karnına alınması önerilir.

• Ancak anemi tedavisi sırasında bulantı, kusma, kabızlık, midede rahatsızlık gibi yan etkiler görülebilir. Yan etkilerden kurtulmak için ilaçlar yemeklerden sonra alınabilir.

• Kalsiyum tuzları, süt ve süt ürünleri, antiasit ilaçlar, tetrasiklin türü antibiyotikler gibi, demirin emilimini olumsuz olarak etkileyen besin ve ilaçların anemi tedavisi sırasında alınmaması gerekir.

• Demir bakımından zengin besinlerin normal miktarlarda tüketilmesi demir eksikliğinden korunmada yararlı olur. Ancak bu besinler uzun süre devam eden kanamalarda, demir depolarının boşalmasını engelleyemez, eksikliği de tek başına gideremez.

• Kırmızı et, tavuk ve balıkların kahverengi etli kısımları demir bakımından zengindir, ayrıca demirin bağırsaklardan kolayca emilebileceği şekildedir. Demir içeren bitkisel besinler de olmakla birlikte bunlarda yer alan demirin bağırsaklardan emilimi zordur.

• Spirulina, köri tozu, tahin, pekmez, kuru üzüm, kuru kayısı da demir içeren besinler arasındadır.