Kabızlık Nedenleri ve Kabızlık İlaçları. Genel olarak ifade edilecek olursa kabızlık haftada üç defadan az ve az miktarda, katı dışkılamaya neden olan bağırsak alışkanlık bozukluğudur.
Kabızlık önemli proplemlere sebebiyet verebilir. Bunlar arasında en fazla görülenleri zorlayıcı bağırsak hareketlerine bağlı olarak meydana gelen hemoroidler ve katı dışkının anüs çevresindeki kas ve deride yırtıklar yaratmasına bağlı makat çevresindeki cilt yırtıklarıdır.
Dışkılamak için çok ıkınma kalp ve beyin dolaşım bozukluğuna neden olup bayılma, kalpte ritim bozukluğu, hatta geçici felçlere sebebiyet verebilir.
Kabızlık Nedenleri
• Kabızlığın en fazla rastlanan sebebi çok az su ve lif içeren beslenme tarzıdır.
• Fazla alkol ve kafeinli içecek tüketimi kabızlığa sebeb olur.
• Kalın bağırsağın daralması, tıkanması, tümörleri ve divertikülit hastalığıyla da kabızlık oluşur.
• Kabızlık çocuklarda, kadınlarda ve 65 yaş üstü kişilerde daha fazla görülür.
• Hamilelik ve doğum sonrası ile ameliyat sonrası dönemlerde de görülme sıklığı fazlalaşır.
• Besinlerle yeterli oranda lif alınmaması,
• Yeterli sıvı tüketilmemesi,
• Yanlış müshil kullanımı,
• Hareketsiz yaşam tarzı,
• Bağırsak işlevini bozan rahatsızlıklar,
• Kalın bağırsakta yada makattaki (basur gibi) bazı rahatsızlıklar,
• Depresyon ilaçları, sakinleştiriciler, adale gevşetici ilaçlar, bazı tansiyon ilaçları, demir hapları, aliminyumlu mide ilaçları gibi ilaçlar kabızlığa neden olur.
Kabızlık tedavisi sebebe, hastalığın süresine ve ağırlığına bağlı olarak değişse de çoğu zaman beslenme ve yaşam tarzında yapılacak küçük değişiklikler bulguları geçirmede ve tekrar etmesini önlemede yeterli olmaktadır.
Meyve, sebze, kuru baklagiller, tam tahıl ürünleri, kepek gibi lifli gıdaların tüketimi artırılmalıdır. Bu besinler sindirilmediği için dışkıyı hacimli ve yumuşak tutar.
Yumuşak ve yeterli sıvı içeren bir dışkı için, beslenmede her gün 20-35 gram lif gereksinimi vardır. Uygun diyet doktor yada diyetisyen tarafından hazırlanabilir. Fasulye, taze meyveler, kuşkonmaz, havuç, lahana gibi sebzeler yüksek oranda lif içerirler.
Kabızlığa yatkın kişiler peynir, dondurma, et gibi lif içeriği çok az gıdaların tüketimini sınırlandırmaları gerekir.
Her gün yeterli oranda su, meyve suyu gibi sıvılar almak, çorba gibi sıvı besinleri tüketmek ve günlük egzersiz yapma alışkanlığı bağırsak hareketlerine yardımcı olur.
Dışkılama hissi geldiğinde gecikmeden tuvalete gitmek gerekir. Ertelemeler bir süre sonra bağırsağın bu haber verme fonksiyonunu yitirmesine sebeb olur. Dışkı bağırsakta ne kadar uzun zaman kalırsa o denli kurur ve sertleşir.
Beslenme ve yaşam tarzı değişikliklerinine rağmen kabızlık devam ediyorsa bir süreliğine müshil kullanımı gerekebilir. Ancak uzun zamanlı müshil kullanımı bağırsak alışkanlığını değiştireceğinden bağımlılığa neden olur. Doktor gözetiminde, müshil bağımlılığı meydana gelen kişilerde müshillerin kullanımına yavaş yavaş son verilmesi gerekir.
Farklı biçimlerde ve farklı içerikte bir çok müshil vardır. Bunlardan hangisinin ve ne kadar süreyle kullanılması gerektiğine doktor karar verir. Doktor kontrolü dışında uzun süre müshil kullanılması zararlıdır.
Laksatifler
Lifli maddeler: Bunlar dışkının su tutmasını sağlayıcı özelliktedir. Bu şekilde dışkı yumuşar ve hacimi büyür. Tablet veya granül şeklinde ağız yoluyla alınır. Etkilerini birkaç gün içerinde gösterirler. Bol suyla beraber yatmadan evvel alınır. Bol suyla alınmadığı takdirde dışkı kitlesi bağırsak tıkanması yapabilir.
Kayganlaştırıcı maddeler: Dışkıyı yumuşatıcı ve kayganlaştırıcı etki gösterir. Fakat uzun zamanlı kullanılmaması gerekir. Zira bağırsağı tahriş edici etkisi vardır.
Osmotik laksatifler: En fazla kullanılanı sentetik şeker olan ve vücutta yıkıma uğramayan laktüloz’dur. Bunlar dışkının su kaybını önler. Dışkı miktarını artırmaz fakat yumuşak tutar.
Tuz bazlı laksatifler: Çabuk olarak bağırsak boşalmasını sağlamak maksatıyla kullanılır. 3 ile 4 saat arasında etkisini gösterirler. Kolonoskopide bağırsak ameliyatından veya röntgen filminden önce sadece bir defa kullanılmalıdır. Aksi takdirde vücudun susuz kalması ve kan elektrolitlerinde bozukluklara sebeb olur. Tansiyonu kalp ve böbrek hastalarında kullanılmaz.
Uyarıcı laksatifler: Daha çok diğer ilaçlar etkisiz olduğunda kullanılır. Bağırsak kaslarını uyararak bağırsak hareketlerinin artmasını sağlar ve hızla bağırsak boşalması sağlarlar. Devamlı alınmaması gerekir. Aksi takdirde doğal bağırsak hareketlerinin kaybolmasına sebep olur.
Kabızlık için alınan ilaçların yalnızca kısa süreli alınması gerekir. Devamlı alındığında bağırsak artık ilaçsız çalışmayacak hale gelir ve de bir süre sonra bağırsaklar alıştığı bu ilaçlar etkisiz olur.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
