Guatr Nedenleri ve Tedavisi

Guatr Hastalığı ve Guatr Nedenleri.Guatr Nedir? Guatr, boynun ön kısmında iki taraflı olarak bulunan tiroid bezinin normalden fazla büyümesidir. Guatr hastalığına kadınlarda erkeklere nazaran 4-5 kat daha fazla rastlanır.

Tiroid Ne İşe Yarar?

• Tiroid hormonlarının,vücuttaki her hücre ve dokunun fonksiyonlarını düzenleyici görevleri vardır. Tiroid bezinin salgıladığı tiroid hormonları vücutta her türlü mekanizmaya doğrudan ve dolaylı olarak karışır. T3 ve T4 hormonlarını üretmekle görevli bu bezler yaklaşık 20 gram ağırlığındadır.

• Tiroid hormonları hücrelerin enerjisini sağlamada oldukça önemli rol oynar. Sağlıklı kalabilmek için tiroid hormonlarının sürekli ve yeterli oranda salgılanması gerekir. Az salgılanması vücut fonksiyonlarının yavaşlamasına, fazla  salgılanması ise fonksiyonların hızlanmasına yol açar.

• Tiroid bezi iyot ve aminoasitleri kullanarak T4 ve T3 hormonları üretir. Tiroid bezinin sağlıklı çalışması için günde en az 150 mikrogram iyotun besinlerle alınması gerekir.

Guatr Çeşitleri

Hipertiroidi tiroid bezinin normalden fazla çalışması sonucu oluşur. Hipotirodi ise tiroid bezinin az çalışması sebebiyle ortaya çıkar.

Guatr Nedenleri Nelerdir?

İyot yetersizliği, tiroid bezesinin iltihabı, ailesel geçiş, lityum ilacının kullanımı, hipofiz bezinden aşırı TSH hormonu salgılanması, demİr eksikliğine bağlı anemi, selenyum yetersizliği, hamilelik.

Hipotiroidi (Tiroid Bezinin Az Çalışması)

Halsizlik, yorgunluk, uyku hali, nabız düşüklüğü, depresyon, konsantrasyon zorluğu, unutkanlık, saç dökülmesi, kuru cilt, kilo alma, kas krampları, üşüme, soğuğa tahammülsüzlük, konuşmada ağırlaşma, kabızlık, adet düzensizliği, hamile kalmada zorluk, çocuklarda gelişme geriliği. Tiroid bezinin az çalışması kadınlarda yumurtlama sorunlarına yol açabileceği gibi, erkeklerde sperm hareketlerini olumsuz olarak etkileyebilir. Mekanizması tam olarak bilinmemesine karşın, kadınlarda yumurtalık fonksiyonlarını bozduğu, erkeklerde ise sperm hareketlerini etkileyerek, çocuk sahibi olmayı zorlaştırdığı sanılıyor.

Hipertiroidi Belirtileri (Tiroid Bezinin Çok Çalışması)

Ellerde titreme, sinirlilik, kilo kaybı, nabız sayısında ve tansiyonda artış, saç dökülmesi, terleme ve vücut ısısında artma, sıcağa tahammülsüzlük, uykusuzluk, adet düzensizliği, gözde canlı bakış, tek gözde büyüme.

Guatr İçin Hangi Bölüme Gidilmeli?

Guatr şüphesi olan kişiler öncelikle endokrinoloji (hormon hastalıkları) bölümüne başvurmalıdır.

Guatr Tanısı Nasıl Konulur?

Muayene, T3, T4, TSH hormonları tetkiki, tiroid ultrasonu ya da sintigrafisi teşhis konulur. Önce T3, T4 ve TSH adlı hormonların kan analizi incelenir. Burdan elde edilen sonuçlara göre tiroid ultrasonu yapılır ve tek nodul çıkması durumunda tiroid sintigrafisi çekilir. Eğer kronik tiroid iltihabı şüphesi varsa veya Graves adlı hipertroidi tipi düşünülüyorsa tiroid antikoruna bakılır.

Guatr, sıkça görülen ancak belirtileri birçok hastalıkla ortak olabildiği için teşhis konması genellikle uzun süren bir hastalıktır.

Guatr Nasıl Tedavi Edilir?

• Hangi tedavinin uygulanacağı  genel cerrah, endokronolog, radyolog ve patologdan oluşan bir ekip tarafından saptanmalıdır.

• İlaç Tedavisi; Hipotiroidi durumunda dışarıdan T 3-T4 hormonlarını içeren ilaçlar alınır. Hipertirodi durumunda ise  T3-T4 hormonlarını etkisiz hale getiren ilaçlar kullanılır.

• Radyoaktif İyot Tedavisi; Radyoaktif  iyot tedavisinde fazla çalışan tiroid bezini tahrip ederek çalışmaz hale getirmek amaçlanır. Bunun için radyoaktif bir madde olan iyot 131 kullanılır.

• Cerrahi Tedavi; Tiroid bezinin tümünün çıkarılması, tek taraflı çıkarılması, kısmen çıkarılması, yalnızca nodül olan kısmın çıkarılması gibi hastanın durumuna göre farklı uygulamalar yapılabilir.

Tiroid nodüllerinin tedavisi her hasta için farklıdır. Tedavinin ne şekilde yapılacağı tiroid biyopsisinin sonuçlarına göre planlanır. Özellikle çapı 2,5-3 cm.den büyük nodüllere mutlaka biyopsi yapılması öneriliyor.

• Yapılan tetkikler neticesinde belirgin risk faktörleri içermeyen ya da çok büyük olmayan nodül ve guatrların ameliyat edilmelerine gerek yoktur.

• Ameliyat edilmesi gereken nodüller kanserli veya kanser şüphesi taşıyan nodüllerdir. Ayrıca çok büyük ve etrafına baskı yapan nodüller kanser olmasalar da ameliyat edilebilir. Tiroit hastalıkları içinde tiroit kanseri oranı %2 ile % 4 arasındadır.

Guatr İlaçlarının Yan Etkileri

Zehirli guatr’da aşırı hormon üretimini durdurmak için propilthiouracil ve carbimazol olarak 2 grup  ilaç kullanılır. Bu ilaçlar tiroid hormonlarını geçici olarak azaltarak kilo alımına yol açarlar. Genç ve orta yaşlı hastalarda hastalık tedaviye rağmen tekrarlar. Yaşlı hastalarda ise uzun süreli ve yüksek doz kullanım kalıcı tedavi sağlayabilir.

Sözkonusu ilaçlar karaciğerde sorunlara ve sarılığa yol açabilir. Beyaz kan hücreleri ve diğer kan hücreleri üzerine önemli yan etkilere neden olabilir. Sürekli kullanımı tiroid bezesinde nodül oluşumuna sebep olur. Tedavi bittiğinde ise genellikle hastada tiroid hormon yetmezliği görülür. Bu yüzden uzun süreli kullanımı önerilmemektedir.

Guatr Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Zamanında tedavi edilmeyen tiroid hastalığı hastanın yaşam kalitesini düşürebilir ve ilerleyen yıllarda  daha önemli hastalıklara yol açabilir. Özellikle tek ve soğuk nodül durumunda kanser oluşma riskinin daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Hipotiroidi durumunda sperm sayı ve kalitesi olumsuz olarak etkilenebilir.

Guatr Gebeliği Engeller mi?

Tiroid hormonunun aşırı salgılandığı zehirli guatrda, tiroid-testis eksenindeki ilişkinin bozulması sonucu erkeklerde kandaki serbest testesteron seviyesi azalır ve sperm kalitesinde değişiklikler meydana gelir. Bu da kısırlığa yol açabilir.

Tiroid hormonunun aşırı salgılandığı zehirli guatrda ve  tiroid hormonunun yetersiz olduğu guatr türlerinde, hamile kalınsa bile gebeliğin sürdürülmesi konusunda önemli proplemlerle karşılaşılabilir.