Eritrosit Nedir ve Neden Yükselir?

İdrarda Eritrosit Yüksekliği Neden Olur? Eritrosit Nedir? Bir kan hücresi olan eritrosit Kırmızı ve yuvarlak olması sebebiyle, alyuvar olarak da bilinir. Tam kan sayımı testi sırasında çalışılan önemli parametrelerden biridir. Eritrositler ilk defa 1658 yılında Jan Swammerdam tarafından mikroskop kullanılarak tanımlanmıştır.

Eritrositler Nerede Üretilir?

Kan yoluyla tüm dokuları dolaşarak vücudun her bir noktasına oksijen taşıyan kırmızı kan hücreleri olan eritrositler kemik iliği’nde yapılırlar. Her bir eritrosit ortalama 120 gün süreyle kan içerisinde kalır ve oksijen taşıma görevini yerine getirir. Yaklaşık 120 gün yaşadıktan sonra yaşlı hücrelerin yerine kemik iliğinden yeni eritrositler devamlı olarak kana geçer. Eritrositler, anne karnında 2 aylıktan 8 aylığa kadar dalak ve karaciğerde üretilir, beşinci aydan itibaren ise kemik iliğinde üretilir.

Eritrositlerin Görevleri

Eritrositler en önemli görevi, akciğerden aldıkları oksijeni bütün hücrelere taşımaktır. Eritrositler her gün 1000 litre oksijeni akciğerden kalbe, oradan da hücrelere kadar ulaştırırlar. Karbondioksidi kalbe ve akciğere getirirler ve nefes verme sırasında da bu gaz dışarı atılır. Erişkin insan vücudunda yaklaşık 100 trilyon hücre vardır. Bunların dörtte biri (25 trilyonu) alyuvar hücresidir. Bir milimetreküp kanda yaklaşık 5 milyon alyuvar vardır. Ortalama ömrü 120 gün olan eritrositler bu süre boyunca kan damarlarını 300.000 defa dolaşırlar. Ömrünü tamamlayan eritrositlerin yerini, kemik iliğinden üretilen yenileri alır. Saniyede 2,4 milyon, günde ise 208 milyar yeni eritrosit oluşarak dolaşım sistemine geçer. Ömrü yaklaşık 120 gün olan bir eritrosit öldüğünde onun içindeki demir yeni bir eritrosit yapımında kullanılır.

Eritrositlerde diğer vücut hücrelerinde olan çekirdek, endoplazmik retikulum, mitokondri, lizozom gibi organeller bulunmaz. Kanın renginin kırmızı olması eritrositlerin taşıdığı hemoglobin adlı demirli proteine bağlıdır. Eritrositler akciğer dokusuna ulaşınca hemoglobin molekülü içerisindeki demir, oksijeni tutar ve oksijen dokulara ulaşır. Dokuların oksijensiz kalması ‘eritropoietin’ denilen ve kemik iliğinde eritrosit yapımını hızlandıran bir maddenin sentezini ve kana salınmasını uyarır. Eritropoietinin yaklaşık %90’ı böbrekte, %10’u başta karaciğer olmak üzere diğer dokularda üretilir.

Demir eksikliği gibi kansızlığa yol açan birçokçok hastalıkta hemoglobin ve eritrosit miktarları azalır ve dokulara daha az oksijen taşınır. Bazı genetik hastalıklarda Eritrositlerin şekilleri normal değildir ve bu eritrositler kılcal damarlardan geçerken takılır, damarları tıkar ve kolayca parçalanarak daha erken ölür. Orak hücreli anemi hastalığında eritrositle orak şeklini aldıklarında hemoglobin de kristal bir yapı kazanır ve bu sert kristaller çzellikle kılcal damarlardan geçerken eritrositlein ölmelerine neden olur. Özellikle beyin damarları tıkanıp, felçlere ve ani ölümlere sebep olabilir. Herediter sferositoz adlı genetik hastalıkta da doğuştan eritrositler küre biçimindedir. Bu eritrositler kılcal damarlardan geçerken şekil değiştiremez ve dar kılcal damarların içinde patlayarak ölür.

İdrarda Eritrosit Yüksekliği Neden Olur?

Eritrositlerin idrara karışması hematüri olarak adlandırılır. Böyle bir durumda idrar rengi gözle farkedilebilecek kadar kırmızı ya da pembe olabileceği gibi bazen çok az kan varlığında rengi normal göründüğü halde ancak mikroskopik incelemede kan olduğu tespit edilebilir. İdrarda kan görülmesi, aksi kanıtlanıncaya kadar çok ciddi bir bulgu olarak kabul edilir. Hematüri çok basit bir üşütmeden kaynaklanabileceği gibi üriner sistemde oluşan bir tümörün ilk belirtisi de olabilir.

Hematüriye neden olabilecek birçok faktör vardır olabilir. Bu nedenlerin çoğunluğu önemli sorunlar değildir. Örnek vermek gerekirse egzersiz sonunda ortaya çıkabilecek hematüri 24 saatte kaybolur.

İdrarda Kan Görülmesinin Nedenleri

•Böbrek ve mesane ve idrar yolları enfeksiyonları
•Böbrek taşları
•Böbrek, mesane ve idrar yollarında tümör
•Travma
•Orak hücreli anemi
•Bazı ilaçların kullanımı
•Aşırı egzersiz

Hematüri durumunda bazen iştahsızlık,  zayıflama, ateş, bulantı, kusma , idrar yaparken yanma ve ağrı, kasık ağrısı, sırt ağrısı, böğür ağrısı gibi sorunlar da görülebilirken; bazı durumlar da ise kan görülmesi dışında başka yakınmalar ortaya çıkmaz.