Dikkat Eksikliği Tedavisi. Dikkat Eksikliği Nedir? Dikkati toplayamamak, aşırı hareketlilik ve dürtüsellik, içten gelen ancak ifade edilemeyen bir duygu olan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) 4-12 yaş arasındaki çocukların % 5’inde görülen ve okul öncesi dönemden, erişkin döneme kadar hayatı olumsuz etkileyen önemli bir sorundur. Erkek çocuklarda, kız çocuklardan daha fazla görülmektedir. İlköğretim çağındaki çocuklarda hiperaktivite , arkadaşlarıyla iyi geçinememe, sırasında oturamama, yazı yazmakta, öğretmeni dinlemekte zorlanma, derslerinde geri kalma, kurallı oyunları iyi oynayamama biçiminde kendini kendini gösterir.
Dikkat Eksikliği Neden Olur?
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklarda beynin bazı bölgeleri diğer çocuklara göre biraz daha geç olgunlaşır. Ancak gecikmeli de olsa beyin gelişimi normal biçimde seyreder. Amerika’daki Ulusal Akıl Sağlığı Enstitüsü tarafından yapılan araştırmaya göre DEHB’li çocuklarda beyin olgunlaşmasındaki gecikmenin, beynin düşünme, planlama ve dikkatle ilgili bölümü olan dış katmanında (korteks) belirgin olduğu tespit edilmiştir.
Uzmanların DEHB’li çocuklarda gerçekleştirdiği Manyetik Rezonans Taraması, korteksdeki 40.000 alanın en yüksek kalınlığa ortalama 10.5 yaşında ulaştığını gösterdi. Bu gelişim DEHB sorunu olmayan çocuklarda ise ortalama 7.5 yaşında gerçekleşiyor.
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Belirtileri
Hastalığın dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik olarak 3 grup belirtisi vardır.
Dikkat eksikliği belirtisi; Çocuk dikkatini sürdürmede zorlanır, ince dikkat isteyen işlere dikkatini veremez. Dikkat eksikliği sebebiyle, sınavlarda ve verilen ev ödevlerinde çok fazla hata yapar. Öğrendiğini çabucak unutur, ödevini bitiremez, görev ve aktivitelerini organize etmede zorluk yaşar.
Hiperaktivite belirtisi; Sınıf gibi oturulması gereken yerlerde oturamama, arkadaşlarıyla konuşma, onları rahatsız etme, sürekli ve yüksek sesle konuşma hiperaktivitenin belirtileri arasındadır.
Dürtüsellik belirtisi; Çocuğun sırasını beklemede zorlanması, soru bitmeden yanıt vermeye çalışma, diğer insanların konuşmaları sırasında araya girme ve oyunlarını kesme gibi belirtiler gösterir.
Hastalıktan söz edebilmek için, bu 3 gruptaki belirtilerin hepsinin görülmesine gerek yoktur. Bazısında yalnızca dürtüsellik ve hiperaktivite, bazısında dikkat eksikliği, bazı çocullarda ise tümü bir arada görülebilir.
Yaşın ilerlemesiyle görülme sıklığı azalır.Ancak belirtiler bütünüyle ortadan kalkmaz. Azalma eğilimine karşın erişkin DEHB olan kişilerde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan kişilerde bir işe başlayamama, iş yerinde verimsizlik, stresle baş etmede zorlanma, aklına ilk geleni söyleme,işe başlandığı işlerin çoğunu bitirememe, evlilik ve sorumluluklarının idare edilmesiyle ile ilgili proplemler sıkça görülür.
Dikkat Eksikliği Tedavisi – Dikkat Eksikliği İlaçları
Dikkat eksikliği tedavisi için Metylfenidat, dextroamfetamin ve pemolin gibi stimülanların yanında karbamezapin ve bazı antidepresan da kullanılmaktadır.
Stimülan tedavi, uzun bir süredir kullanılmasına rağmen iştahsızlık, baş ve karın ağrısı, hipertansiyon ve uykusuzluk gibi yan etkilere sahiptir. Çocukların %30’u stimülan tedaviden faydalanamamakta ya da yan etkilerini tolere edememektedir.
Araştırmalar DEHB tedavisinde kullanılan ilaçların DEHB belirtilerini baskılamada etkili olduğu durumlarda bile düşünsel kapasiteyi artırmadığını ve uzun vadede çocuğun öğrenmesine katkıda bulunmadığını göstermiştir.
Bazı uzmanlar ciddi yan etkiler sebebiyle özellikle çocukluk döneminde dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu teşhisinin dikkatle konulması ve tedavide psikostimülan ilaç tercih edilip edilmemeyeceğinin hassasiyetle düşünülmesi gerektiğini vurguluyorlar.
DEHB tedavisinde kullanılan Psikostimülanlar ilaçlar;
•Metilfenidat (Ritalin, Metadate)
•Amfetamin dekstroamfetamin (Adderall)
•Dexmethylphenidate (Focalin)
•Lisdexamfetamine (Vyvanse)
•Dekstroamfetamin (Dextrostat, Dexedrine)
Nonstimülan Tedavide Kullanılan İlaçlar
Trisiklik antidepresanlar, Atomoksetin, Bupropion, Klonidin ve Guanfasin, Lofeksidin, Venlafaksin dikkat eksikliğinde kullanılan ilaçlar arasındadır.
Diğer Tedaviler
• Bazı çalışmalar DEHB’li çocukların diğer çocuklara göre daha düşük seviyede esansiyel yağ asidine sahip olduklarını göstermiştir. Bu çocuklarda esansiyel yağ asidi (omega 3) ile yapılan tedavinin dikkatsizlik ve hiperaktivite kontrolünde olumlu etki gösterdiği saptanmıştır. Esansiyel yağ asitleri düzenli serebral işlev için gerekli maddelerdir.
• Demir eksikliği davranışsal sorunlara neden olabilir. DEHB’li çocuklarda yapılan bir çok çalışma demir eksikliği yanında çinko, kalsiyum, bakır gibi diğer eser element eksikliklerini göstermiştir.
• DEHB’li çocuklarda L-glutamin düzeyi de diğer çocuklara göre daha düşük çıkmıştır. Beslenmeyle yeteri kadar alamayan DEHB’li çocuklarda L-glutamin takviyesi semptomlarda iyileşme sağlamıştır.
• DEHB’li 43 çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada bireyselleştirilmiş homeopatik ilaç kullanan çocuklar, plasebo alan çocuklara göre önemli bir gelişme göstermişlerdir. DEHB için en yararlı homeopatik ilaçlar Stramonium, Cina and Hyoscyamus niger olmuştur.
• DEHB’li kişiler şeker ve besinlere eklenen katkı maddelerine karşı duyarlı oldukları için, bu maddelerin beslenmeden çıkarılması önerilmektedir. Çalışmalar oligoantijenik diyetin DEHB semptomlarında kısmi düzelme sağladığını göstermektedir.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
Bizde iki sene önce vayarin kullanmıştık sonra ara verim doktorumuz celebrin verdi oda toz şeklinde koku ve tadından dolayı içmek istemiyor bende tekrar vayarine dönmek istiyordum ama yokmuş sanırım piyasada
Vayarin Türkiye pazarından çekildi ve artık satılmamaktadır. Yakın zaman da Gıda Takviyesi pazarında tek Deniz kaynaklı fosfatidilserin içeren (yüksek DHA ve EPA değerli) etkin bir ürün piyasada yer alacak.
Nazan
vayarin bulamıyorum.
Yardımcı olacak biri var mı acaba?
günde 2vermeye başladık ve daha iyi etki ettiğini fark ettik. belli bir doyuma ulaşınca teke indirmek soz konusu mu acep. o tarz biseyler okumuştum biyerlerde sanki.
1.5 aydir günde 1tane olarak veriyoruz ve etki de gördük gibi insallah. nutrigen balik yağının tadini seviyordu. kaşığa ondan koyup tozu da üzerine döküp veriyorum. günde 2 yazıyor ama ekonomik gelmedi hem de öyle. bakalım.
Vayarini gunde 2 tanemi aliyorsunuz sabah aksam olarakmi
Kaşığa pekmez koyup üzerine döküp verin ben öyle yapıyorum kızıma sıkıntı olmuyor
7.5 yaşındaki oğluma psikiyatr tavsiyesiyle dikkat eksikliği icin vayarin başladık ama çok zor veriyorum. zira kapsul yutamiyor. portakal suyuna katsam bile tadini alip içmek istemiyor. ki gerçekten balik yağı suruplarindan daha beter baskın bir koku ve tadi var😖 çilekli yogurda kattığımda daha az anladi ama hergun nasil vereceğim yine diye dertleniyorum😖😖 iki tane olunca iyice anlıyor diye tek koyuyorum. etki de zayif oluyodur. bilemedim napacagim😕