Bergamot (Citrus bergamia) , güney İtalya’daki Calabria bölgesinde yetişen bir narenciye bitkisidir. Calabria bölgesi dünya çapındaki üretimin % 80’ini gerçekleştirir. Citrus bergamia’nın botanik ve coğrafi kökenleri hala belirsizdir. Diğer türlerden mutasyonlar sonucu Calabria bölgesinin yerlisi olabilir. Citrus bergamia ekşi portakal ve limon arasında bir melez olarak tanımlanır.
Bergamot meyvesi, esas olarak farmasötik endüstrisinde, kozmetik endüstrisinde ve gıda endüstrisinde aroma olarak elde edilen esansiyel yağı için kullanılır. Uçucu yağların çıkarılmasından sonra endokarptan elde edilen bergamot suyu, acı tadı sebebiyle sektörde gerçek bir kullanım bulamadığı için uçucu yağ endüstrisinin ikincil ve atılan bir ürünü olarak görülmüştür. Fakat son yıllarda, bergamot suyunun yararlı etkileri ilgi görmekte ve sağlık için önemli maddelerin varlığı dikkate alınarak çeşitli araştırmalara konu olmaktadır.
Bergamot’taki aktif bileşikler naringin, neokrositrin, neohesperidin, poncerin, rutin, neodesmin, rififolin, melitidin ve brutelidin olarak tanımlanmıştır. Calabria’nın bergamotları, yüksek konsantrasyondaki antioksidan, antienflamatuar ve vasoprotektif etkilere sahip yaklaşık 350 polifenol sayesinde, uluslararası tıp camiasından daha fazla destek almış olandır.
Bergamot Ne İşe Yarar?
İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalar polifenol yönünden zengin besinlerin, kardiyovasküler hastalıklar, nörodejenerasyon ve kanser gibi kronik hastalıklara karşı koruyucu etkileri için kanıt sağlamıştır. Bergamot suyu, tıbbi etkilere sahip birçok benzersiz polifenol içerir. Bergamot takviyesi HDL kolesterolü yükseltir, trigliseritleri ve LDL kolesterolü düşürür, kan şekerini kontrol etmeye yardımcı olur, arteriyel fonksiyonu ve genel kardiyovasküler sağlığı destekler. Bergamot suyundaki flavonoidlerinin, deneylerde antioksidan aktivite gösterdiği saptanmıştır.
Bergamot suyu son zamanlarda bilimsel araştırmalara konu olmuş ve bergamot kaynaklı flavonoid özü klinik çalışmalarda kullanılmıştır. Bergamot suyunun ve ekstresinin, trigliserit, kolesterol kan basıncı ve kan damarı fonksiyonu dahil olmak üzere birçok kardiyovasküler sağlık durumunu iyileştirdiği gösterilmiştir.
Bergamot Suyunun Sağlık Faydaları
- Doğal Bir Statin İlacı Gibi Çalışır
- Kronik Ağrıyı Azaltabilir
- Doksorubisin Kaynaklı Kardiyotoksisiteyi Hafifletebilir
Doğal Bir Statin İlacı Gibi Çalışır
Bergomot’ta bulunan bazı flavonoid bileşiklerinin statin ilaçlarına benzediği ve kolesterolü azalttığı tesbit edilmiştir. Diğer bileşikleri, kan damarları için bir afiniteye sahip olan ve kan damarı sağlığını ve fonksiyonunu iyileştirdiği gösterilmiş güçlü antioksidanlardır.
Bergamot suyu, HMG-CoA’yı (3-hidroksi-3-metil asetat COA) redüktazı inhibe edebilme özelliği olan brutieridin ve melitidin yönünden zengindir. Birçok statin ilacı, HMG-CoA redüktazı bloke ederek vücuttaki kolesterolü azaltır. Bergamot polipenolik ekstresi (Bergamonte®), %1 melitidin ve %2 bruteridin dahil olmak üzere minimum %25 flavanon içeren standart bir bergamot meyvesi ekstresidir. Bu bileşiklerin, HMG-CoA redüktaz enzimini inhibe etmeleri için statin ilaçları gibi çalışarak kolesterolü azalttıkları belirtilmiştir.
Son dönem yapılan araştırmalarda, bergamot kabuğundan ve suyundan ekstrakte edilen zengin bir flavonoid karışımı, bergamot türevli polifenolik fraksiyon (BPF), hiperlipidemiden ve metabolik sendromu olanlarda hipokolesterolemik, hipolipidemik ve hipoglisemik etki sergilemiştir.
Yüksek kolesterolü olan 237 kişinin katıldığı bir çalışmada İtalyan araştırmacılar bergamot polifenolik fraksiyonununun (BPF) etkkilerini değerlendirdi. Katılımcılar 30 gün süresince günde 500 mg ya da 1000 mg bergamot polifenolik fraksiyonu veya plasebo aldı. BPF kulllananlar, toplam kolesterol ve LDL kolesterolünde anlamlı bir ortalama düşüş gösterdiler ve HDL kolesterolde (“iyi” kolesterol), plasebo grubuna göre anlamlı bir artış yaşadılar. Metabolik sendromlu 59 katılımcı trigliseritlerinde de önemli bir düşüş gösterdiler. Bu grupta, toplam kolesterol 278’den 199 mg / ml’ye, LDL 188’den 126 mg / ml’ye ve trigliseritler 267’den 158 mg / ml’ye düşmüştür. Bergamot ve Kolesterol
Yan etkileri sebebiyle statinleri tolere edemeyen 32 hastada bergamot ekstresi kullananılan bir çalışma yapılmıştır. 2 ay süresince statin alımını durdurduktan sonra günde üç kez 500 mg bergamot özü (toplam 1500 mg) aldılar. 30 gün sonra, toplam kolesteroldeki ortalama düşüş %25, LDL kolesterolün ortalama düşüş %27.6 olmuştur. kaynak
Kronik Ağrıyı Azaltabilir
Kronik ağrı, verimliliği azaltan ve yaşam kalitesini düşüren koşullardan biridir. Çeşitli hastalıklar nedeniyle çok sayıda insan sinir sisteminin hasar görmesi ya da işlev görmemesi sonucu kronik ağrı yaşamaktadır. Bu duruma yönelik en fazla kullanılan ilaçlar, steroidal anti-enflamatuar ilaçlar ve nonsteroid anti-enflamatuar ilaçlar olmasına karşın, kronik durumlarda uzun süreli tedavi önemli yan etkilere yol açabilmektedir. Bu da, yenilikçi araştırmalarını gündeme getirmektedir. Son yıllarda gerçekleştirilen araştırmalar, doğal antioksidanların kronik ağrıyı hafifletmede bir ilaç kaynağı olarak önemini pekiştirmektedir.
Bergamot suyu ekstresi insan sağlığının korunmasında önemli rol oynayan polifenoller yönünden zengindir. Bergamot polifenolik fraksiyonu, iltihaplı ve nöropatik ağrının yanı sıra opiat kaynaklı hiperaljezi ve antinosiseptif toleransın gelişmesinde koruyucu bir rol oynar. Çalışmalar, doğal antioksidan fraksiyonların hayvan deneylerinde farklı ağrı türleri sırasında koruyucu bir rol oynadığını göstermiştir. Bergamot ekstrelerinin özellikleri, ilaçların uzun süreli kullanımının yan etkilerini ya da enflamatuar ağrıyı önlemek için yenilikçi bir terapötik yaklaşımı temsil edebilir. The protective role of bergamot polyphenolic fraction on several animal models of pain
Doksorubisin Kaynaklı Kardiyotoksisiteyi Hafifletebilir
Doksorubisin kanser tedavisinde kullanılan antineoplastik ilaçlardan biridir, ancak kardiyotoksisite gelişimi sebebiyle klinik kullanımı ciddi şekilde sınırlıdır. Doksorubisin kaynaklı kardiyotoksisite sağlık yönünden önemli bir konu haline gelmiştir, çünkü tedavi bittikten sonra uzun seneler boyunca tespit edilemeyebilir. Deksrazoksan, doksorubisinin yan etkilerini azaltmak için kullanılan bir ilaçtır. Fakat sadece yetişkin kanser hastalarının küçük bir alt grubunda kullanım için onaylanmıştır ve Doksorubisin kaynaklı kardiyotoksisiteyi tedavi etmek için hala net bir kılavuz bulunmamaktadır.
“Avrupa İlaç Ajansı” (EMA), deksrazoksan içeren ilaçların kullanımının sınırlandırılmasını önermiştir. Ajans’ın “Beşeri Kullanım İçin Tıbbi Ürünler Komitesi” (CHMP) çocuklarda bu ilacın artık kullanılmamasını ve dekrazoksanın çocuklarda ve ergenlik dönemindeki gençlerde önemli zarara sebebiyet verdiğine dair bulgular olduğunu ve bu yaş gurubu için ilacın yararlarının risklerinden daha fazla olmadığını ifade etmiştir.
Bu bilgiler ışığında, toksisiteyi engelleyebilecek etkili kardiyoprotektif stratejiler bulma önemli bir hale gelmiştir. Bazı araştırmalar polifenollerle diyet takviyesinin, antineoplastik ajanlarla yapılan tedaviden kaynaklanan olumsuz yan etkilerin gelişimini etkileyebileceğini öne sürmektedir. Bir laboratuvar deneyi, ilk kez bir
Doksorubisin kaynaklı kardiyotoksisite fare modelinde bergamot polifenolik fraksiyonununun önemli bir kardiyoprotektif etkilerini ortaya koymuştur. Araştırmacılara göre bergamot polifenolik fraksiyonu muhtemelen güçlü antioksidan aktiviteleri sayesinde kardiyotoksik yan etkilerini önlemektedir. Studies on the protective role of Bergamot polyphenols in doxorubicin-induced cardiotoxicity
Nasıl Kullanılır?
Sağlık ve beslenme amacıyla istenirse suyla seyreltilebilir ya da bir tatlı kaşığı bal ile tatlandırılabilir veya portakal suyu ile karıştırılarak alınabilir. Bergamot polipenolik ekstresi (Bergamonte®) de takviye olarak kullanılabilir.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
