Arı Sütü Faydaları

Arı Sütü ( Royal Jelly) Nedir ve Faydaları Nelerdir? Arı sütü faydaları bakımından geniş bir içeriğe sahiptir. Güçlü besleyici özelliği ile dikkat çeken arı sütünün içeriği karmaşık ve kompleks bir yapıdadır.

İçerisinde karbonhidrat, protein, amino asitler, yağ asitleri, mineraller, vitaminler, doğal hormonlar bulunmaktadır. Bileşiminin küçük bir kısmı ise henüz anlaşılamamıştır. Bundan dolayı arı sütü sentetik olarak üretilememektedir.

Arı Sütü Nedir?

Arı sütü genç balarılarının salgı bezlerinden üretikleri bir maddedir. Diğer arı ürünlerinin aksine varlığı uzun bir süre bilinmedi. Jel kıvamında krem renkte ve ekşi bir tada sahiptir. Kraliçe arı hayatı boyunca arı sütüyle beslenir. Diğer balarıları birkaç ay kadar yaşarken kraliçe arı 6 yıl yaşar. Kraliçe arıyla diğer balarıları arasındaki bu farkın arı sütünden kaynaklandığı düşünüldüğü için arı sütüne olan ilgi ve araştırmalar artmıştır.

Çin, Japonya, Kore, Tayvan ve Yeni Zelanda arı sütünün üretim ve ticaretini elinde bulunduran ülkelerdir.

Arı Sütü İçeriği

% 66’ı sudan, % 14.5’i karbonhidrattan, % 4.5’i lipidden, %13 ‘ü aminoasitten oluşur. B1, B2, B3, B6, B12, biotin, folik asit, inositol, pantotenik asit, asetilkolin, A, C, D, E vitaminleri, bazı mineraller, enzimler, hormonlar ve 10 hydroxydelta 2-decenoic asit, antibakteriyel ve antibiyotik bileşenleri içerir.

Arı Sütü Kullanımı

Arı sütü preparatları taze veya dondurularak kurutulmuş olarak satılmaktadır. Hastalıklara karşı korunmak sağlıklı ve zinde kalabilmek için herkes arı sütünü kullanabilir. Arısütü ısıya ve ışığa duyarlıdır. Bu yüzden muhafaza edilmesinde uyulması gereken kurallar vardır. Arı sütü kullanımı saf şekilde olabileceği gibi balla da karıştırılarak alınabilir. Tüketimi sırasında tahta kaşık kullanılmalıdır. Ayrıca bir çok ülkede kapsül haline getirilmiş biçimleride vardır. Saf halde alındığında dilatından alınır. Ancak arı sütünün besleyici değerlerini yitirmeden saf halde tutmak kolay olmadığından genelikle balla karıştırılarak tüketilmesi yaygındır. Arı sütünün karıştırıldığı balın gerçek ve kaliteli bal olması gerekir. Arı Sütünün kalitesini içeridiği 10-HDA (10-hydroxy-2-decenoic acid) oranı belirler. 10-HDA oranı genellikle 1.4 ile 1.8 aralığında değişir. 1.8 üzerindeki değerler ise arı sütünün yüksek kaliteye sahip olduğunu gösterir.

Arı Sütü Faydaları

•Arı sütünde bulunan 10-HDeA’nın etkileri birçok klinik çalışmalarla kanıtlanmıştır. 10-HDeA fungsid, anti-viral, anti-bakteryel, bakteriyostatik, anti-inflamatuar ve bağışıklık sistemini güçlendirici etkilere sahiptir.

• En çok damar sertliği, mide-bağırsak sorunları, romatizmal rahatsızlıklara karşı kullanılmaktadır.

• Antibakteriyel, antivirütik özelliği vardır. Arı sütüyle ilgili yapılan bir araştırmada arı sütünün 0,5 mg ve 1 mg miktarlarının bakteri gelişimini inhibe ettiği saptanmıştır. Arı sütü bazı bakterilere karşı etkili bir antibiyotik olarak adlandırılan 10-Hidroksi-Dgr2-decenoic asit içerir. 10-HDA  bakteri, virüs ve mantara karşı mücadelede  önemli bir madde olarak bilinir.

• Hücre yenilenmesi, üretimi ve metabolizması üzerinde etkilidir.

• Hormonları ve metabolik işlevleri düzenler.

• İnsülin benzeri peptidleri içerdiği için kan şekerini düşürücü etkide bulunur.

• İştah üzerindeki düzenleyici etkisi nedeniyle iştah açıcı olarak kullanılabilir. Arı sütündeki asetil kolin çocukların öğrenme ve algılama işlevlerinin artırılmasına yardımcı olurken, globulin (gama globulin) ise bağışıklık sisteminin güçlendirilmesinde rol oynar.

• 2010 yılında European Journal of Histochemistry  ‘de  yayınlanan bir araştırma sonucuna göre arısütü kolit gibi gastrointestinal sorunların tedavisinde olumlu etkiler gösterebilir.

• Bedensel ve zihinsel yorgunluğa karşı enerji kaynağıdır. Vücuda zindelik kazandırır. Enerji verici etkisiyle kronik yorgunluk sendromu ve fibromyalji durumlarında faydalı olur.

•Bazı araştırma verilerine göre, arı sütü testesteron düzeylerinde artış sağlayabilir. “Animal Reproduction Science’nin 2010 Ağustos sayısında yer alan ve tavşanlar üzerinde yapılan deneyde arı sütü testosteron oranında yükselmeye neden olmuştur.

•Japonya’da yapılan klinik bir deneyde 6 ay süresince 61 katılımcıdan 31’ine günde 300 mg arısütü verilirken diğerlerine  plasebo verilmiştir. Çalışma süresinin bitiminde yapılan testlerde açlık kan şekerinde azalma, alyuvar sayısında artış, testosteron düzeyindeki yükselişe bağlı olarak testosteron/dehidroepiandrosteron sülfat (DHEA-S) seviyesinde önemli bir artışın olduğu tesbit edilmiştir.

•Kolesterolü düşürücü etkisi vardır. 2007 yılında Japonya’da yapılan klinik çalışmalara göre arı sütü orta derecede yüksek kolesterol seviyeleri olan kişilerde lipoprotein metabolizmasını düzeltmeye yardımcı olmaktadır. New York   Medical College’s Department of Medicine tarafından yapılan bir çalışmada arı sütünün kolesterol seviyelerinde % 14lük bir azalma sağladığı tespit edilmiştir.

• Böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını düzenli çalışmasında olumlu rol oynar.

• Nagasaki Üniversitesince yapılan bir çalışmada arı sütünün kemik dokusunu geliştirici ve destekleyici etkisi tespit edilmiştir.

• Arı sütünün tansiyon düşürücü ve damar genişletici aktivitesi vardır.

•Japonya’daki Okayama Üniversitesinde gerçekleştirilen ve Biological and Pharmaceutical Bulletin adlı derginin Kasım 2008 sayısında bildirilen hayvan deneyine göre arı sütü yüksek tansiyon ve insülin direnci karşı olumlu etkilere sahiptir. Çalışmada arı sütüyle beslenen yüksek tansiyonlu ve insüline dirençli farelerde düşük sistolik kan basıncı, insülin ve trigliserid seviyelerinde düşüş tesbit edilmiştir.

• Sinirsel rahatsızlıklarda olumlu etkilerde bulunur.

• Saç dökülmesini önlemede etkilidir. Hücre yenileyici etkisi ve nemlendirici özelliği nedeniyle saç ve cilt bakımında kullanılmaktadır.

• Damar sertliğini engellemeye yardımcı olur.

• Ülser, gastrit ve kolit gibi rahatsızlıklarda kullanılabilir.

• Kansızlık sorununda yardımcıdır.

• Hafızayı kuvetlendirir.

• Cinsel fonksiyonları düzenler. Hayvanlar üzerinde yapılan bir çalışmada arı sütünün sperm kalitesini artırdığı saptanmıştır.

• Cilt sağlığı ve kırışıklığı önlemede olumlu etkiye sahiptir. Yanık için üretilen dermatolojik krem ve merhemlere, %0.05 ila 1 oranında arı sütü ilave edilmektedir.

• Yetersiz beslenmeden doğan eksikliği giderici güçlü besleyici özelliği vardır. İçeriğindeki protein, lipit, amino asit, mineral tuz, oligo element ve glüsid gibi temel besin maddeleriyle sağlıklı beslenmede önem taşır.

• Bir çalışmada arı sütünün, kanser hücreleri enjekte edilen tüm fareleri 12 aydan daha uzun bir süre koruduğu ancak kanser hücreleri enjekte edilip arı sütü verilmeyen farelerin ise  12 gün içinde öldükleri tespit edilmiştir.

• Journal of the Science of Food and Agriculture’ de  yayınlanan yazıya göre arı sütü tümörlerin büyümesini önlemede umut verici görünmektedir.

Arı Sütü Nasıl Kullanılır?

Günlük doz için net bir miktar yoktur. Arı sütünün saf şekilde yetişkinlerde günlük 500 mg, bir rahatsızlığa karşı kullanılacaksa günlük doz olarak 1 gr alınabileceği ifade ediliyor. Kahvaltıdan 15 dakika önce dil altına alınarak kullanımını öneriliyor. Pittsburgh Tıp Merkezi günlük doz olarak 50-150 mg arı sütü özü kullanımını önermiştir.

Arı sütü saf ve taze halde, balla karıştırılmış, polenle karıştırılmış, sıvı ekstre veya tablet biçiminde satılıyor. Ginsengle kombine edilmiş ürünler de mevcuttur.

20 günlük kullanımdan sonra 10 gün ara verilip yeniden kullanılabilir. Özellikle ilkbahar ve sonbahar dönemlerinde kullanımı öneriliyor.

Arı sütü pahalı bir ürün olduğu için sahte ürünlerle karşılaşma olasılığınız yüksektir. GMP sertifikası olan ürünler daha güvenli olabilir.

Arı Sütü Saklama Koşulları

Saf arı sütü ışık ve oksijene maruz kalmadan +4ºC ile -10ºC arası sıcaklıklarda buzdolabında 4 ay muhafaza edilebilir.

Balla karıştırılan arı sütü  ışık ve oksijen teması olmaksızın +5ºC ile +10 ºC arasında  renkli kavanozlarda 4 ay süresince saklanabilir.

Arı Sütünün Zararları Var mı?

• 2 yaşından küçük çocuklara arı ürünleri verilmemelidir. Yeterli bilgi olmadığı için hamile ve emziren kadınlar hekim onayı olmadan kullanmamalıdır.

• Arı sütüne ve arı ürünlerine karşı alerjisi olan kişiler kullanmamalıdır. Allerjik reaksiyonlar, solunum güçlüğü, sindirim sorunları, anaflaktik şok görülebilir.

• Kan sulandırıcı ilaç, kolesterol düşürücü, diyabetik ilaç ya da herhangi bir rahatsızlık için sentetik ilaç kullananlar önce hekime danışmalıdırlar. Bir ameliyat sözkonusuyla bu tür ürünlerin kullanımına 2 hafta önceden son verilmiş olması gerekir.

• Memorial Sloan-Kettering Cancer Center’a göre östrojen duyarlı meme kanseri durumunda arı sütü kullanılmamalıdır.

Diğer Arı Ürünleri Bilgileri

Propolis: Bağışıklık sistemini uyarır. Antibiyotik, antiseptik ve antifungusid özelliği vardır. Solunum ve dolaşım sistemi hastalıklarında, diş ve dişeti proplemlerinde kullanılır. Güçlü bir antioksidan özelliği vardır. Antiromatizmal etkiye sahiptir.

Balın Faydaları: Antibakteriyel özelliği vardır. Balın içinde bakteri üreyemez. Aynı zamanda bal mikrop öldürücü niteliğe sahiptir. Kalbi korumada yardımcıdır. Vücud direncini artırır. Mide ve oniki parmak bağırsağı ülserinde faydalıdır. Nezle ve gripte iyi bir destekleyicidir. Romatizmal hastalıklarda dışardan kullanılır. Balgam söktürücüdür. Kansızlık sorununda kullanılabilir.

Burada kastedilen nitelikler gerçek bal için geçerlidir. Su ve şekerden yapılmış balların herhangi bir tedavi edici özelliği yoktur. Yapılan araştırmalarda piyasada bulunan balların önemli bir kısmının gerçek bal özelliği taşımadığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca bazı bal ürünlerinde kimyasal ilaç bulgularına rastlanmıştır.

Sahte bal: Sahte bal üretiminde birkaç yöntem vardır. Arıya şeker şurubu verilmek suretiyle üretilen ballar bunlardan ilkidir. Bir diğer sahte bal çeşidinde ise arı kullanılmadan doğrudan bazı maddeler birbiriyle karıştırılarak piyasaya bal etiketiyle sürülür. Bir başka yöntem ise az miktardaki gerçek balla sahte balın karıştırılması yoluyla tüketime sunulmasıdır.

Gerçek bal zengin çiçekli bitki ortamında ekolojik koşullarda (ilaç vs.. kullanılmadan) üretilmiş baldır.

Son yıllarda arı ürünleri ile tedavi anlamına gelen apiterapi başta uzak doğu ülkeleri olmak üzere giderek birçok ülkede yaygınlaşmaktadır. Propolis, bal, polen, arısütü, arı zehiri gibi arı ürünlerini tedavide kullananan apiterapi kliniklerinin sayısı artmaktadır. Amerikan Apiterapi Birliği kronik yorgunluk sendromu, mafsal iltihabı, doku sertleşmesi, deri veremi, yara izi,  egzema, deri kanseri gibi hastalıkların tedavisinin arı zehiriyle yapıldığını açıklamıştır.