Maca Bitkisi Nedir?

Maca (Lepidium Meyenii) deniz seviyesinin 3000-4000 metre yüksekliğindeki Peru And’larında yetişen kabarcıklı bir bitkidir. Maca, şalgama çok benzer ve geleneksel olarak öğütülerek granül bir madde olarak kullanılır. Maca kökünün kurutulmuşunun besin değerleri oldukça yüksektir ve macanın protein içerikleri esas olarak polipeptid ve amino asit formlarında bulunur. Yağ asitleri, mineraller ve vitaminler açısından da oldukça verimlidir. Bolivya ve Peru’nun yerli halkları binlerce yıl boyunca maca kökünü libido arttırıcı ve doğurganlık için kullanmışlardır.

Faydaları Neler?

Maca bitkisi geleneksel olarak, kadın ve erkeklerdeki doğurganlığı, cinsel performansı arttırmak ve menopoz belirtilerini gidermek üzere kullanılmaktadır. Maca kökü, brokoli gibi Brassicacae familyasının diğer üyelerinden çok daha yüksek oranlarda glukozinolat içerir. Macanın doğurganlığı çoğaltan özelliklerinin, glukozinolatların hidrolize olan isotiyosiyanatların aromatikliğinden kaynaklandığı sanılmaktadır.

Maca alkoloidleri, hipotalamus-hipofiz ekseninde, gonadal  fonksiyonlarda ardarda cinsiyete uygun tepkilere neden olarak çalışırlar.

Bir adaptojen olarak, maca, vücudun strese maruz kalmış herhangi bir bölgesini dengeler ve güçlendirir. Zihinsel ya da fiziksel, her türlü stres, hipotalamusu etkiler ve böbreküstü bezlerinin kortizol üretimine neden olur. Adaptojenler, geleneksel olarak ginseng gibi; vücudun belirsiz stres kaynaklarına uyum sağlamasına yardımcı olan bitkilerdir.

Dr. Gloria Chacon’un yaptığı bir araştırmaya göre, macanın içindeki 4 esansiyel alkoloid, öncül hormonların düzeylerini yükseltmek suretiyle, endokrin sistemini besliyor ve düzenliyordu. Hipofiz bezi işlevini en iyi şekilde sürdürdüğünde, tüm endokrinal sistem dengeli hale gelir, çünkü, hipofiz bezi, diğer üç bezin hormon çıkışlarını kontrol eder. Peru’lu Dr. Chacon, macanın, işlevini hipotalamus hipofiz ekseni – hipofiz ve beyin arasında gerekli olan link –  boyunca sürdürdüğünü düşünmekteydi. Hipofiz bezi, vücudun gereksinimlerini yanıtlayacak biçimde hormonları üretiyordu. Bu hormonlar, sonrasında, kanda, böbrek üstü bezleri gibi, vücudun diğer bezlerine doğru sirküle oluyordu.

Maca kökleri, afrodizyak görevi görebilecek glukosinolat ve isotiosiyanatları da içerir. Macaenes, macamides, p-metoksilbenzil isotiyosiyanat gibi bu bileşenler, potansiyel cinsel güç arttırıcılar olarak sayılabilir.

Lima, Peru’daki Universidad Peruana Cayetano Heredia araştırmacıları, 12 haftalık, çift kör, plasebo kontrollü, macanın farklı farklı dozlarının plasebo ile karşılaştırıldığı aktif tedaviyi içeren randomize bir deney düzenlediler. 21-56 yaş arası erkekler günde 3 gr. maca kullandı. Deneyin 8. haftasında, yükselmiş seksüel arzu gözlemlendi.

Bir başka çalışma, 24-44 yaş arası 9 yetişkin normal erkeğin, 4 aylık sperm analizinde, maca kökü tablet oral tedavisini belirlemek üzere tasarlanmıştı. 9 erkek, 4 ay boyunca maca tabletleri (1500 ya da 3000 mg/günlük) kullandılar. Sperm analizi; World Health Organization’ın rehberliğine bağlı kalınarak yapıldı. Serum luteizan hormonu, folikül uyarıcı hormon (FSH), prolaktin, testosteron ve estradiol düzeyleri deney öncesi ve sonrasında ölçüldü. Deney, sperm hacmi yükselmesi, ejakülasyon başına sperm sayısı, hareketli sperm sayısı ve sperm hareketliliğinde önemli yükselmeler kaydıyla bitirildi.

Macanın libido ve doğurganlık üzerindeki etkilerini insanlar üstünde deneyen ilk çalışma, Peru’da uygulanmış, ve Asian Journal of Andrology dergisinde yayınlanmıştır. Çalışma bilgisi, macanın cinsel isteği %180, sperm sayısını da %200 oranında arttırdığını göstermiştir. Diğer yararları arasında yükselmiş sperm hareketliliği, yükselmiş DHEA düzeyleri, azalmış anksiyete ve stres, düşük tansiyon ve genel bir iyi sağlık hissi olarak sayılabilir.

2002’de, “Andrologia“da yayınlanmış bir çalışma, macanın, seks hormon düzeylerini etkilemeden erkeklerde cinsel isteği arttırdığını ortaya koymuştur.

Maca takviyeleri, seçici serotonin geri alım inhibitörleri tarafından uyarılmış cinsel bozukluk yaşayanlar üzerinde, subjektif sağlıklı cinsellik duygusuna sebebiyet verebilir.

İlaçlara bağlı cinsel yetersizlik yaşayan kadın ve erkeklerde maca etkisi konulu klinik çalışma, 2008 yılında, “CNS Neuroscience Therapies,”de yayınlandı. Kontrol gruba oranla maca kullananlarda büyük gelişmeler gözlendi.

Kadınlardaki hormonal sorunlar da kısırlığın büyük sebeplerinden bir tanesidir. Atlanta Emory University’de yakın geçmişte yapılmış bir çalışma, 20-35 yaş arası kadınlarda, stres hormonu kortizol ile kısırlık arasındaki bağlantı araştırıldı. Bunun anlamı, maca gibi adaptojenlerin, doğurganlığı geliştirme ve hormonal sorunları çözme üzerinde olumlu etkilerinin varlığı idi.

“Reproductive Biology and Endocrinology”de, Mayıs 2005 yılında yayınlanan çalışma, macanın kadınlarda doğurganlığı arttırmada yardımcı olduğu sonucu ile bitirildi. 4 ay boyunca günde 1500-300 mg. maca bitkisi kullanan 9 erkeğin katıldığı bir başka çalışmada, katılımcıların sperm hacimleri ve sperm sayılarında artış gözlemlenmişti.

Macanın etkileri ile ilgili şaşırtıcı sorulardan biri, luteinizan hormon, folikül uyarıcı hormon, prolaktin, testosteron ve estradiol düzeylerine etki etmeden cinsel performansı arttırma etkisi ile ilgilidir. Bu yüzden macanın bu hormonların reseptörleri üzerinde çalıştığına inanılmaktadır.

Macanın standart dozu, günde 3 kez alınabilecek 450 mg. kuru ekstredir. Kurutulmuş maca kökü tozu içeren kapsüller, 500-100 mg. günlük dozlarla, erkek doğurganlığı üzerinde teste tabi tutulmuştur.