L-theanine ve Stres

Strese Ne İyi Gelir? L-theanine Nedir? L-theanine yeşil çayda bulunan su bazlı bir amino asittir. L-theanine’in yeşil çayın tadından sorumlu olduğu kabul edilir. 1949 yılından beri üzerinde çalışılmaktadır ve Japonya’da ruh hali düzenleyici olarak satılmaktadır. Doğal olarak sadece çay yaprakları ve birkaç mantar türünde bulunan L-theanine kan-beyin bariyerini aşarak bir çok farklı nörokimyasal yolu etkileyebilir. L-theanine’in stres azaltıcı gibi görünen etkinliğinin esas sebebinin, onun GABA’yı; beynin kendi inhibitör kimyasalını uyarmasına bağlı olduğuna inanılmaktadır.

Theanine; çayda bulunan amino asitlerin %50’sini oluşturur ve ortalama çay kuru ağırlığının %1-2’sidir, bir başka kaynak da bu sayının %1.5-3’e yakın olduğunu söyler. Bu da normal bir fincan çayın içinde %20-60’lık bir orana denktir.

L-theanine ve Stres

Yeşil çayın sakinleştirici etkisi, çaydaki uyarıcı içerik olan kafein’e ters düşüyor gibi gözükse de bu L-theanine’in etkinliği ile açıklanabilir. Bu amino asit, aslında sinir sistemi üzerinde kafeinin uyarıcı etkilerine karşı düşmanca davranır. İnsan gönüllülerin üzerinde yapılan çalışmalar, L-theanine’nin, sindirildikten yaklaşık 30-40 dakika sonra en azından iki farklı mekanizma yoluyla rahatlama hissi yarattığını göstermiştir. Birincisi, bu amino asit, meditasyon gibi; doğrudan alfa beyin dalgalarını uyarıyor, derin rahatlama ve zihinsel kıvraklık yaratıyor. İkincisi, L-theanine inhibitör nörotransmiter olan gamma amino butrik asit (GABA)’nın oluşumunda etkendir. GABA, iki başka nörotransmiter olan ve rahatlama hissinin ana mimarları dopamin ve serotonin düzeylerini etkiler. İnsan çalışmalarında, theanine’in oral yolla kullanımında, beynin oksipital ve perietal bölgelerindeki alfa dalgalarının üretiminin doza bağlı olarak değişmekte olduğu gözlemlenmiştir.

Anti psikotik tedavi ile birleştirildiğinde, L-theanine’nin, şizofren hastalarda anksiyeteyi azalttığı görülmüştür. Journal of Clinical Psychiatry’de Ocak 2011 sayısında yayınlanan bir çalışmada, plasebo kullananlara oranla; theanine takviyesi verilen şizofren araştırma katılımcıları anksiyetelerinde düşüş ve pozitif belirtiler gözlemlemişlerdir.

Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition ‘de 2008 yılında yayınlanan bir çalışma, theanine’in beyni nasıl etkilediği ile ilgili elektrokardiyografik kanıt sunmuştur. L-theanine’nin alfa beyin dalgaları aktivitelerini çoğaltıyor, fiziksel gösterge olarak da, başdönmesi olmadan zihni sakinleştiriyordu. Beyin dalgalarının elektrokardiyografi ile ölçüldüğü bu çalışmada, öncesinde 50 mg L-theanine almış katılımcılar, dinlendikleri ve pasif aktivitelerle ilgilendikleri zaman plasebo alanlardan daha fazla alfa beyin dalgalarında çoğalmalar deneyimlemişlerdi.

Theanine, CNS dopamin (DA) üzerinde önemli ve güvenilir yükselmelere sebep olmaktadır, özellikle striyatum, hipotalamus ve hipocampusta. Theanine’in diğer nörotransmiterler üzerindeki etkisi daha azdır. Merkezi serotonin düzeylerinin azalma ve çoğalmaları ile ilgili raporlar hazırlanmıştır.

Çalışmalardan bir tanesi merkezi norefinefrini azaltabileceğini göstermiştir. Son olarak, 70’lerin başında yapılan bir çalışma, theanine’in gamma-aminobutrik asitin (GABA) oluşumunda katkı sahibi olabileceği rapor edilmiştir.

Shizuoka, Japonya’daki Laboratory of Nutritional Biochemistry’den Hihehiko Yokogoshi, ve Takehiko Terashima’nin yürüttüğü bir çalışma, L-Theanine takviyesinden sonra, beyindeki; özellikle striatum, hypothalamus, ve hippokampus bölgelerindeki dopamin konsantrasyonları büyük ölçüde yükseldiğini göstermekteydi.  Beyinin nörotransmiterlerinden biri olan dopamin, insan duygularını etkiler. L-theamine aynı zamanda iyi hissetme hissini veren GABA düzeylerini de yükseltmektedir. GABA, sadece gevşetmez aynı zamanda iyi hissetme duygusu yaratır. Theanine’nin bu beyin kimyasallarını arttırma yeteneği, daha iyi ruh durumuna sebep olur. Theanine aynı zamanda dopamin düzeylerini de yükseltir – ruh hali ile ilişkili bir başka beyin kimyasalı – yan etkiler olmadan  etkiler ve cinsel dürtü artışı sağlar.

L-theanie kullanıcıları, artmış iyi hissetme ve azalmış anksiyete duygularını anlatıyorlar. Etkisinin; xanax ve lorazapamın da dahil olduğu benziyodiazapin gibi anksiyolitik’lerden daha hafif olduğu sıklıkla ifadelerin arasında geçiyor. Anksiyete karşıtı ilaç alanların bir çoğu, L-theanine’in, uygun bir alternatif olduğunu söylüyor. Yoksunluk belirtisi hiç ifadelerde yer almamıştır. Bağımlılık yaptığına dair hiçbir kanıt yok.

Nasıl Kullanılıyor?

Klinik çalışmaların sonuçlarına dayanarak, L-theanine’nin en etkili olduğu doz, 50-200 mg.dır, etkisi 30 dakika içinde hissedilir ve 8-10 saat sürer. Yüksek stres düzeylerine sahip kişiler, dozlarını 100 mg.a yükseltebilirler ama 6 saatlık period içinde 600 mg.dan fazla alınmamalıdır.