Isırgan Faydaları

Isırgan Faydaları Nelerdir? Şifalı bitkiler arasında özel bir yeri olan ısırgan bitkisi çok sayıda farklı türe sahip olmakla birlikte en fazla bilinenleri büyük ısırgan otu (Urtica dioica) ve küçük ısırgan otu (Urtica urens) türleridir.

Isırgan yaprağı, ısırgan kökü ve ısırgan tohumu ısırgan bitkisinin kullanılan kısımlarıdır. İçerdikleri etken maddeler farklıdır.

Isırganın yaprakları mayıs-temmuz aylarında, tohumları temmuz-ağustos, kökleri ise sonbahar ya da ilkbaharda sökülür. Isırgan bitkisinin yakıcı özelliği içinde bulunan formik  asit ve histaminden kaynaklanır. Isırganın yapraklarında yılan zehirine benzer bir madde vardır. Düşük dozdaki bu yılan zehiri analoğu bağışıklık sistemini kamçılayıcı niteliktedir.

Isırgan Faydaları Nelerdir?

•  Isırgan, iğneli tüylerinin, dokunulduğunda, uçlarının dökülmesi ile tanınır. Bu tüyler, histamin, 5-HT ve formik asit gibi bir çok zehirli kimyasalı salgılayan iğnelere dönüşür. Bitkiyle ilgili, “7 dakika kaşıntı” tabiri de bu ‘enjeksiyon‘lar yüzünden türetilmiştir. Isırgan otu yaprakları büyük ölçülerde demir, C vitamini ve klorofil içerir. Bu besinler, kırmızı kan hücrelerinin azalmasından dolayı dokulara oksijen gitmemesi raharsızlığı olan demir eksikliği anemisinden muzdarip hastalara yardımcı olabilir.

• Isırgan otu, iyi huylu prostat hipertrofisinin semptomlarını iyileştirme yeteneği ile tanınır. Bu hastalık, prostatın büyümesi sonucu erkeklerin idrar esnasında sorun yaşamaları durumudur. İyi huylu prostat hipertrofisi yüzünden üriner sistem enfeksiyonu yaşayan 550 hastanın katıldığı bir çalışmada, hastalar 6 ay boyunca ısırgan otu kullandı. Deney sürecinin sonunda, katılımcıların %81’i semptomların azaldığını rapor etti. Isırgan otu kökü ayrıca, saw palmetto (cüce palmiye), pygeum gibi bu prostat hastalığına iyi gelen diğer bitki özleri ile kombine şekilde de kullanıma sunulmuştur.

• Çift kör çalışmaların birinde iyi huylu prostat hipertrofisinden muzdarip 134 hasta, 8 hafta boyunca Urtica ve Pygeum bileşimi (300 mg urtica kökü ekstresi ile kombine edilmiş 25 mg. pygeum africanum kabuğu ekstresi) ile, bu bileşim dozunun yarısını içeren bir başka doz kullandılar. Her iki doz da 28 gün sonra idrar akışını çoğaltmış; rezidüel idrar ve noktüri’yı (gece idrara kalkma) büyük ölçüde yükseltmiş; 56 gün sonra da rezidüel idrar (yarım doz grubu)  ve noktüride (her iki grupta) da çok ciddi azalmalar görülmüştür. İsviçreli araştırmacı R. Hartmann, iyi huylu prostat hipertrofisinin sebep olduğu saç dökülmesi ile ilişkili iki enzimi kısmen blokladığına dair kanıtlara ulaşmıştır. Hartmann’a göre ısırgan otu kökü, küçük miktarda pygeum ile birleştiğinde oldukça etkili olmaktadır.

• Almanya Sağlık Bakanlığının bitkisel preparatların hazırlanması ve ruhsatlandırılmasından sorumlu E Komisyonu ısırganotu ve yaprağının artritler, idrar yolları taşları ve idrar yolları enfeksiyonlarına, ısırgan kökünün ise prostat büyümesine karşı kullanılabileceğini belirtmiştir.

• Isırgan otunun uzun sürelerde kullanımının romatizma ve artrit üzerindeki anti enflamatuar etkisi klinik deneylerle kanıtlanmıştır. Artritli 219 hasta üzerinde yapılan çoklu klinik açık deneyde, ısırgan otu yaprakları steroid olmayan anti enfamatuar ilaç terapisi (NSAID) ile karşılaştırıldı. Çalışma, ağrıda ve hareketsizlikte; aynı düzeyde azalmalar olduğunu gösterdi.  Arthritis Research and Therapy’nin Aralık 2009 sayısında yayınlanan bir araştırmaya göre; balık yağı, ısırgan otu ve E vitamini kombinasyonu, osteoartrit semptomlarını düşürmede kullanılan analjezik ya da diğer ilaçlara gereksinimi azaltmıştır. Dejeneratif romatizmal durumlar üzerine 152 denek üzerinde yapılan çok merkezli bir çalışmada, 1.54 gr. kuru ısırgan otu ekstresi, 3 haftanın sonunda; vakaların %70’i üzerinde  subjektif gelişmeler sağlamıştır.

• Isırgan otundan yapılan ürünler oral yolla alındığında, vücudun prostaglandin ve diğer enflamasyona neden olan kimyasalların üretimini etkileyebilir. Bu yüzden, ısırgan otunun anti enflamatuar etkisi olduğu belirtiliyor. Phytotherapy Research bülteninde Temmuz 2009’da yayınlanan bir çalışmaya göre, ısırgan otu vücuttaki histamin ve başka bir çok pro-enflamatuar kimyasalların salınımını baskılamaktadır. Alternative Medicine Review Ekim 2000 sayısında yayınlanan bir başka çalışma,; geleneksel anti alerji ilaçlarla birlikte, C vitamini, quercetin, bromelain ve N-asetilsistein’in yanı sıra; ısırgan otunun kullanımının da oldukça etkili olduğunu desteklemiştir.

• Bir pilot çalışmada reçeteli bir antienflamatuar ilaç ile birlikte verilen ısırgan otu (Urtica dioica), ağrının hafiflemesi için gerekli olan anti-enflamatuar ilacın dozunun önemli oranda azalmasını sağlamıştır. Bu Alman çalışmasında akut artrit alevlenmeleri geçirmiş 40 hasta yer aldı. Hastaların yarısı diklofenak adlı ilaçtan 200 mg alırken diğer yarısı 50 mg diklofenak ile beraber 50 gr haşlanmış ısırgan yaprağı aldı. Diklofenak, osteoartrit ve romatoid hastalarında günlük 150 ila 200 mg’lık bir dozda reçete edilen bir NSAID’dir. Deneyin sonunda 50 mg diklofenak ve ısırgan kombinasyonun 200 mg diklofenak kadar etkili olduğu görülmüştür. Yazarlara göre 50 mg diklofenakın böyle bir etkiye sahip olması mümkün değildir. Önceki araştırmalar, 75 mg diklofenak dozunun artrit ağrısının tedavisinde yetersiz olduğunu göstermişti. Bu çalışma, NSAID’lerle kombine edildiğinde ısırganın önemli bir sinerjik etkiye sahip olduğunu göstermiştir.(Evidence for Antirheumatic Effectiveness of Herba Urticae dioicae in acute arthritis: A Pilot Study Phytomedicine. Vol. 4 (2), 1997)

Nasıl Kullanılır?

Isırgan otu, kurutulmuş yaprak, ekstre, kapsül ve kök tentürü formlarında bulunmaktadır. Tipik dozaj, günlük 600 mg kurutulmuş  yaprak ya da 2-4 ml likit ekstrenin bölünmüş dozlarıdır.

Isırgan Yağı

Avrupada gençlik yağı ya da gençlik iksiri olarak da adlandırılan ısırgan tohum yağı, Isırgan tohumunun preslenmesiyle elde edilir. Savunma sistemini güçlendirmesi, bakteri ve virüs enfeksiyonlarına karşı direnci artırması, kan temizleyici etkisi ısırgan yağının faydaları olarak belirtilebilir. Isırgan tohumu yağının ekolojik şartlarda üretilmiş ve soğuk sıkım olarak elde edilmiş olanlarının kullanımı daha uygun olur.

Isırgan Yan Etkileri

• Haricen sürüldüğünde, deride irritasyon ya da alerjik reaksiyon görülebilir. Oral yolla alındığında, mide bozukluğu, yanma, idrar zorluğu, şişkinlik ve ödem görülebilir. Isırgan otunun sıvıyı tutma özelliğinden dolayı, kalp ve böbrek sorunu yaşayanlara önerilmemelidir. Etkileşime girme riski taşıdığından, ürik asit düşürücü ilaçlar ile birlikte alınmamalıdır.

•Rahim uyarıcı etkisi sebebiyle hamile kadınlara önerilmez. Kanda şeker seviyesinin dalgalanmasına yol açabilir. Tansiyon, diyabet ve antikoagülan ilaç tedavisi görenler doktorlarına danışmadan kullanmamalıdır. Prostat kanseri olasılığı ortadan kalkmadan iyi huylu prostat hiperplazisi için ısırgan tedavisine başlanmamalıdır.