Gotu Kola Nedir ve Hangi Amaçlarla Kullanılır?

Eski Çin metinlerinde ‘Hayat Çeşmesi‘ olarak ifade edilen Gotu kola ile ilgili bir efsaneye göre; düzenli olarak bu bitkiyi kullanan Li Ching-Yun adlı herbalist 197 sene yaşamıştır. Gotu kola’nın uzun ömürle ilişkilendirilmesinin bir diğer sebebi de, uzun ömürlü hayvanlar arasında yer alan fillerin her gün bu bitkinin bir kaç yaprağını yemesidir.

Gotu Kola Nedir?

Gotu Kola (Centella asiatica), yarı tropik ve tropik iklimlerde yetişen sürüngen bir bitkidir. Ayurvedik tıptaki kullanımı oldukça eski tarihlere dayanan bu bitki, yaraların iyileşmesi ve lepra (cüzzam) sürecini yavaşlatmakta kullanılır. Tedavi amaçlı olarak bitkinin yaprakları ve saplarından yararlanılmaktadır. Asiatik asit, madekassik asit, asiatikozit,madekassozit, terminolik asit, hidrokosilin, brahmosit ve brahminozit gibi kimyasallar içerir. Amerika’da gıda takviyesi, kozmetik ve homeopatik preparatlar için kullanımı onaylanmasına karşın, Avrupa İlaç Ajansı (EMA), yalnızca standart özütünün dermatolojik amaçlı kullanımını uygun görmektedir.

Ne İşe Yarar?

• Gotu kola bitkisi, triterpenoid adlı kimyasalları içerir. Hayvanlar üzerinde yapılan klinik deneylerde, bu kimyasalların yaraları iyileştirdiği görülmüştür. Bazı çalışmalar, triterpenoidlerin deriyi gerginleştirdiğini, yaralaradaki antioksidanları çoğalttığını ve yaraların bulunduğu bölgelere kan akışını yükselttiğini göstermiştir. Bu bulgulara bağlı olarak, gotu kola minör yanıklar ve sedef hastalığı tedavisinde harici olarak kullanılmaktadır. Ameliyat sonrası yara izleri ve dikiş izlerini azaltmakta da kullanılmaktadır. Skleroderma ve psöriatik artrit gibi rahatsızlıklar bitkinin diğer kullanım alanlarıdır.

• Gotu Kola ile ilgili yapılan hayvanlar üzerindeki laboratuar çalışmaları, bazı kullanımları ile ilgili ümit vaadeden sonuçlar verse de insanlar üzerindeki yararları ile ilgili tanımlamalar için daha ileri çalışmalara gereksinim vardır. Klinik çalışmalara tabi tutulan bir grup gotu kola içeriğine, Centella asiatica toplam triterpenik fraksiyonu adı verilmiştir. İnsanlar üzerinde yapılan birkaç küçük çaplı klinik çalışması ise, bu özütün ağız yoluyla kullanımının, kronik venöz yetmezlik adı verilen; varisli damarlar ve zayıf kan dolaşımı yüzünden ayaklar ve bacaklarda görülen şişkinliklerin tedavisinde, plasebodan daha etkin olduğu saptanmıştır.

• 2000 yılında yapılan bir çalışmada, triterpenoidlerin (gotu kolada bulunan bir grup bileşen) anksiyeteye iyi geldiği düşünülmektedir. 40 sağlıklı yetişkinin katıldığı deneyde bilimadamları, gotu kola tüketenlerin yeni sesler  yüzünden ürkmediklerini tespit etti. “Akustik ürküntü karşılığı”nın anksiyetenin bir göstergesi olarak algılanması yüzünden, gotu kolanın anksiyete semptomlarını azalttığı iddia edilmektedir.

Nasıl Kullanılır?

Gotu kola bitkisi çay, kapsül, tentür ve merhem şeklinde kullanılmaktadır.

20-60 mg’lık ekstresinin günde 3 kez alımı öneriliyor. %40 asiatikosit, %29-%30 asiatik asit, %29-%30 madekasik asit ve %1-%2 madekasosid içeren özütler tercih edilmelidir. Venöz yetmezlik için 4 hafta kullanımı önerilmektedir.

Yan Etkileri Var mı?

• Fazla oranda alınması baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısına yol açabilir.

• Karaciğer hastalığı olan ya da karaciğeri etkileyen ilaç alan kişilere ve 18 yaşın altındakilere önerilmemektedir.65 yaş üzeri olanların ise daha düşük doz almaları gerekir.

• Statin grubu ilaçlar, diyabet ilaçlar ve sedatif ilaçlarla birlikte alınmamalıdır. Genel bir önlem olarak da herhangi bir sağlık sorunu için ilaç tedavisi gören kişiler doktora danışmadan kullanmamalıdır.