Demans Hastalığı Nedir? Kişinin entelektüel ve sosyal yeteneklerinin, günlük fonksiyonlarını etkileyecek şekilde ilerleyici bir kaybı olan demans, geri dönüşümsüz, ilerleyici bir hastalıktır. Demans Latincede zihnin yitirilmesi anlamına gelir. 80 yaş üzerindeki insanların yaklaşık %20’si demanslıdır
Demanslı bir kişide; hafıza, düşünme, mantık yürütme, yer ve zaman tayini, okuduğunu anlama, konuşma, günlük basit işleri yapma gibi fonksiyonlarda bozukluklar görülür. Zaman içerisinde hastanın, günlük yaşam aktivitelerini sürdürmesi imkansız hale gelir ve bu durum hastanın günlük ihtiyaçlarının bir başkası tarafından karşılanmasını zorunlu kılar.
Demans Belirtileri
Demansın başlangıç evresinde hastanın zihinsel fonksiyonlarında aksaklıklar ortaya çıkar. Hasta okuduğunu anlayamaz, konuşurken kelime bulmakta zorlanır. Basit unutkanlıklar olarak başlayan bu tür durumlar genellikle fark edilmez veya yaşla ilişkili normal değişiklikler olarak yorumlanır. Zihinsel işlevlerdeki bozukluklar, günlük yaşamı etkilemeye başladığında sorunlar dikkat çekici hale gelir.
Günlük yaşam aktivitelerinin etkilenmeye başladığı orta evrede, hastalar temel ihtiyaçları için bile yakınlarına bağımlı hale gelirler. İleri evrede ise davranış problemleri kendini göstermeye başlar. Hasta, tuvaletini nereye yapacağını bilemez, saldırganlık gösterebilir, fiziksel ya da sözlü tacizler de bulunabilir ve zaman içerisinde hastalar yatağa bağımlı hale gelir.
Demans Çeşitleri
• Alzheimer, en çok görülen demans tipidir. Tüm demansların %50’sinden fazlasını Alzheimer oluşturur. Bu hastalıkta, bazı maddelerin eksikliği ve birikmesi nedeniyle beyinde kalıcı hasarlar oluşur. Tedaviyle alzheimer hastalığının ilerlemesi durdurulamaz ancak seyri yavaşlatılabilir. Bu tedavilerin etkinliği büyük oranda erken dönemde başlanabilmeleriyle ilgilidir.
• Alzheimer demansda; yakın hafıza kaybına ait yakınmalar, yeni şeyleri öğrenmede zorluk, dikkat dağınıklığı ve hasta yakınlarınca farkedilen bazı kişilik ve davranış değişiklikleri görülür. Zamanla sorulan sorulara anlamsız ve tereddütlü cevaplar verebilir. İçgörü kaybolduğundan hasta hafıza bozukluğunun farkında değildir. Hastalık ilerledikçe fiziksel öfke, endişe, huzursuzluk ve ajitasyonlar görülür. Motor bozukluklar giderek belirginleşir. Hasta yatağa bağımlı hale gelebilir.
• Alzheimer hastalığı ilk belirtilerinden itibaren yaklaşık olarak 5 ila 10 yıl içinde ölüme neden olabilmektedir. Yaş ilerledikçe alzheimere yakalanma riski de artar. Hastalık riski, ailede daha önce görülmesi durumunda 4 kat artabiliyor.
• Beyinde biriken amiloid beta türü protein molekülleri Alzheimer’ın temel nedeni olarak görülüyor. Amyloid-Beta ölçümü testinin yanında, APOE tipinin belirlenmesi ve FDG PET-SCAN’den oluşan üçlü testle, 30-40’lı yaşlardaki bir insanın ileride alzheimer olup olmayacağının %90 doğruluk oranıyla tespit edilebileceği belirtiliyor.
• İkinci sırada beyin damarlarının tıkanmasına bağlı olan vasküler demans vardır. Yaşın ilerlemesiyle beyine giden damarlar yıpranır ve beyin hücre fonksiyonları geriler. Ancak yaşı ilerleyen her insanda bunama görülmez. Genetik yakınlığı olan kişilerde diğer faktörlerin etkisiyle beyin beslenmesi bozulur ve beyin hücrelerinde ölümler meydana gelir. Beyinde oluşan hasar bölgesine bağlı olarak hasta vücudunda işlev bozukluğu ortaya çıkar.
• Diğer nadir görülen sebepler arasında ise alkolizm, karaciğer yetmezliği, anemi, hipotiroidi, Parkinson hastalığı, Multipl skleroz ve epilepsi bulunur.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
