Papaya (Carica papaya L.), Meksika ve Kuzey Güney Amerika’ya özgü tropik bir meyvedir ve tropikal iklimlerde Carica papaya ağacında yetişir. Meksika ve Hawaii olmak üzere yaygın iki papaya çeşidi vardır. Papaya ilginç bir meyvedir, çünkü ağaçları erkek, dişi ve hermafrodit olmak üzere üç “cinsiyet”tir. Yalnızca hermafrodit papaya meyvesi üretir, diğer iki çeşit ağaç, yaprak ve tohum üretir, fakat papaya olarak bilinen yenilebilir meyveler üretilmez. İtalyan kaşif Christopher Columbus, bir zamanlar papayaları meleklerin meyvesi olarak adlandırmıştı.
Papaya Ne İşe Yarar?
Antik sağlık sistemi Ayurveda’ya göre papaya vücudun alkalileşmesine, iltihabın azalmasına ve dalağın fonksiyonunun güçlenmesine yardımcı olabilir.
Yeşil papaya, çok güçlü sindirim özelliklerine sahip papain ve chymopapain adlı iki enzim yönünden zengindir. Enzim papain, ölü dokuları canlı hücrelere zarar vermeden çözme etkisine sahiptir. Papain ve urea içeren bir merhem olan Accuzyme, nekrotik dokuyu debride etmek ve çeşitli akut ve kronik lezyonlarda slough’u sıvılaştırmak için kullanılabilir.
Çeşitli araştırmalar yaprak, meyve ve tohumlardan elde edilen ekstrelerin olumlu etkileri olduğunu göstermiştir. Yaprakları sindirim bozukluklarının tedavisinde kullanılır. Meyve ve tohumlardan üretilen ekstreler bakterisit aktiviteye sahiptir. Meyve suyunun ve yaprak özünün, antioksidan, antikanser, anti-enflamatuar, anti-bakteriyel, hepatoprotektif, nefroprotektif gibi farklı etkilere sahip olduğu gösterilmiştir. Olgun meyve saçkıranlara karşı kullanılmıştır. Ünlü sanatçı Harrison Ford Indiana Jones ve Doom Tapınağı‘nın çekimleri sırasında meydana gelen disk yırtılması için sırtına papain enjekte edilerek tedavi edildiğini anlatmıştır.
Papain Enzimi Nedir?
Papaya, papain adı verilen bir enzim içerir. Papain, bitkinin olgunlaşmamış meyvesinden elde edilir. Yeşil papaya olgun papayaya oranla daha fazla papain içerir. Proteolitik bir enzim olan papain güçlü bir sindirim yardımcısı olarak çalışır.
Papaya Sağlık Faydaları
- Güçlü Antioksidan Etkileri Vardır
- Antikanser Özelliklerine Sahip
- Sindirimi Destekler
- Maküler Dejenerasyonu Önlemeye Yardımcı Olur
- İltihabı Yatıştırır
- Yara İyileşmesini Destekler
- Antiülser Etkiye Sahiptir
- Dang Hummasında Olumlu Etki Gösterebilir
Güçlü Antioksidan Etkileri Vardır
Papaya’nın oksidatif stresi düşürebilecek ve bazı hastalıkların riskini azaltabilecek güçlü antioksidan özellikleri vardır. Domates, karpuz, pembe greyfurt ve papaya gibi kırmızı meyve ve sebzeler güçlü antioksidan özelliklere sahip likopen içerir. Çeşitli çalışmalar likopenin kanser riskini azalttığını ve tümörlerin büyümesini geciktirdiğini doğrulamaktadır. Likopen ayrıca kardiyovasküler hastalık, erkek kısırlığı gibi diğer hastalıklara karşı kemoprevensif özelliklere sahiptir ve diğer ajanların toksik etkisini engeller. Lycopene – antioxidant with radioprotective and anticancer properties
Alzheimer hastalığında teşhis için kullanılan birçok biyolojik belirleyiciden biri de 8-OHdG’dir. 6 ay süren klinik bir çalışmada Alzheimer hastalarına verilen fermente bir papaya özü (Immunage, 4.5 gram / gün) 8-OHdG’de azalma sağlamıştır. kaynak
Antikanser Özelliklerine Sahip
Papaya’da bulunan beta-karoten kanser riskini azaltabilir. “Cancer Epidemiology and Prevention Biomarkers” adlı dergide yayınlanan bir çalışmaya göre beta-karoten yönünden zengin besinler genç erkeklerde prostat kanserine karşı koruyucu etki gösterebilir. Plasma and Dietary Carotenoids, and the Risk of Prostate Cancer
Papayanın kurutulmuş yapraklardan elde edilen bir ekstre, bir laboratuar deneyinde anti kanserojen etki göstermiştir. 2010’da yapılan bir çalışmada, hücrelere daha fazla miktarda papaya yaprağı çayı verildiğinde, etkilerin daha güçlü olduğu tesbit edilmiştir. papaya yapraklarının özü, anti-tümör aktivitesi ve immünomodülatör etkiler sergiler
Meksika’da tüketilen 14 bitki ürününün sulu ekstraktlarının meme kanseri hücre hattı MCF-7 üzerindeki antiproliferatif etkisinin araştırıldığı bir çalışmada yalnızca papaya özünün önemli bir antiproliferatif etkiye sahip olduğu saptanmıştır. kaynak
Kanser öncesi mide koşulları olan yaşlı insanlar üzerinde gerçekleştirilen bir çalışmada, fermente papaya preparasyonu oksidatif hasarı azaltmıştır. 6 ay süren çalışmada hastalar 3 gruba ayrıldı. Bir grup E vitamini, 300 mg / gün, diğer grup multivitamin, üçüncü grup ise fermente papaya preparatı olan Immun-Age (6 g / gün) kullandı. Tüm takviyeler ODC’de (ornitin dekarboksilaz) anlamlı bir düşüş sağladı, ancak en etkili olanı fermente papaya preparasyonu Immun-Age idi. Ayrıca 8-OhdG’yi azaltan tek takviye Immun-Age olmuştur. kaynak
Sindirimi Destekler
Papaya, sindirime yardımcı olan papain adlı bir enzim içerir. Papain aslında proteolitik bir enzimdir ve protein sindirimine yardımcı olur ve normalde olgunlaşmamış papayaların lateksinden ekstrakte edilir.
Papayanın sindirim sorunlarına yönelik etkisinin araştırıldığı bir çalışmada katılımcılara bir papaya preparatı (Caricol®) 40 gün süresince günlük 20 ml dozda verildi. Çalışmanın sonuçlarına göre, papaya preparatı (Caricol®) sindirim sistemi fizyolojisinin korunmasını destekler ve irritabl barsak sendromu gibi çeşitli fonksiyonel bozuklukları hafifletir. Papaya preparation in digestive disorders
Papaya meyvesinde bulunan Carica papaya lipaz sindirime yardımcı olabilecek bir enzimdir. “Food Chemistry” dergisinde bildirilen 2009 tarihli bir çalışma, bu enzimin laboratuar ortamında triasilgliserol denilen diyet yağlarını sindirdiğini ve vücuttaki yağları parçalayan doğal pankreas enzimlerine benzer etkiler göstermiştir.
Maküler Dejenerasyonu Önlemeye Yardımcı Olur
Papaya’da göz sağlığını destekleyen A vitamini, C vitamini ve E vitamini için önemli bir kaynaktır. Ayrıca göz sağlığı için önemli olan lutein ve zeaksantin içerir. Papaya’da yer alan bir antioksidan olan zeaksantin, zararlı mavi ışık ışınlarını filtreler. Göz sağlığı için koruyucu etki gösterdiği düşünülür ve maküler dejenerasyonu engelleyebilir.
İltihabı Yatıştırır
Kronik inflamasyon, kanser ve ateroskleroz gibi çeşitli hastalıkların oluşması ve ilerlemesi ile bağlantılıdır. İn vitro ve in vivo çalışmalar papaya özütlerinin antienflamatuar ve immünomodülatör etkilere sahip olduğunu göstermiştir. Anti-inflammatory and immunomodulatory properties of Carica papaya
İçerdiği antioksidan ve flavonoidler sebebiyle papayanın, enflamatuar tepkiye aracılık eden T hücrelerini etkileyerek enflamasyonu hafiflettiği saptanmıştır. “Molecular Nutrition & Food Research” da yayınlanan bir çalışmaya göre Papayadaki enzimler, özellikle papain ve kimopapain, inflamasyonu azaltır. Araştırmacılara göre papaya tüketimi enflamatuar koşulları hafifletme potansiyeline sahip olabilir. kaynak
Papain enzimi romatoid artrit kaynaklı ağrı ve iltihabı hafifletebilir. Temmuz 2001’de “Experimental and Clinical Pharmacology” de yayınlanan bir makalede papain’in enfeksiyöz artrit tedavisinde güçlü anti-enflamatuar aktiviteler gösterdiği ifade edilmiştir.
Yara İyileşmesini Destekler
Topikal uygulanan papaya’nın yaranın iyileşmesini teşvik ettiği görülmektedir. Araştırmacılar, papayadaki proteolitik enzimlerin chymopapain ve papain’in olumlu etkilerinden sorumlu olduğunu düşünüyorlar. Papain enzimini içeren merhemler ayrıca dekübitus ülserlerini (yatak yaraları) tedavi etmek amacıyla kullanılmıştır.
Papaya’nın proteaz enzimlerinin varlığından dolayı yara iyileştirici etkilere sahip olduğu bilinmektedir. Papaya, Gambiya’daki “Royal Victoria Hospital”daki, Pediatrik Ünitede, çocuklarda yanık pansumanının ana bileşeni olarak kullanılır. The treatment of paediatric burns using topical papaya
Papaya pansumanlarını hidrojen peroksit pansuman terkiplerinin ile karşılaştırıldığı bir çalışmada, papaya pansumanlarının postoperatif yara boşluğu olan hastalarda yara yatağı hazırlığı için kullanıldığında hidrojen peroksit pansumandan daha etkili olduğu saptanmıştır. kaynak
Diyabet yara iyileşmesini yavaşlatabilir. 2010’da “Antioxidants and Redox Signaling,” dergisinde yayınlanan bir hayvan deneyi, fermente papayanın diyabetik farelerde yara iyileşmesine yardımcı olduğunu göstermiştir.
Antiülser Etkiye Sahiptir
Bir hayvan deneyinde papaya tohumunun metanolik ekstraktının gastroprotektif etkileri test edildi. Papaya ektresi 125, 250 ve 500 mg / kg dozlarda sırasıyla %56, %76 ve % 82 inhibisyon ile mide lezyonunu önemli ölçüde azalttı.
Antiulcerogenic activity of Carica papaya seed in rats
Buruli ülseri özellikle Batı Afrika’da yaygındır. Buruli ülseri tedavisi için bildirilen bitkilerin etnobotanik kullanımı ve buruli ülseri karşıtı etkisiyle ilgili yapılan literatürün sistematik bir incelemesine göre aralarında papayanın da bulunduğu 7 bitki hastanede yatan buruli ülseri hastalarında etkinlik göstermiştir. Olumlu etki gösteren diğer bitkiler ise Cyperus cyperoides, Ricinus comminus, Mangifera indica, Moringa oleifera, Nicotiana tabacum ve Solanum rugosum olmuştur. kaynak
Dang Hummasında Olumlu Etki Gösterebilir
Aedas sivrisinekinin ısırığı ile bulaşan Dang çok sayıda ölümden sorumlu olan viral bir hastalıktır. Bu hastalığı tedavi edecek etkili bir antiviral ilaç yoktur. Dang tedavisi genellikle semptomatiktir. Klinik deneylere tabi tutulan aşıların geliştirilmesi büyük umut taşımaktadır. Bunun yanı sıra, geleneksel ilaçlar dahil olmak üzere olası her tedavi araştırılmaktadır. Bazı çalışmalar, papaya bitkisinin yaprak özünün bu hastalarda trombosit düzeyini arttırmaya yardımcı olabileceğini göstermiştir. Ekstraktların membran stabilize edici etkilere sahip olmaları ve kan hücrelerini strese bağlı yıkıma karşı korumaları muhtemeldir. kaynak
Dang hastası olduğundan şüphelenilen 12 hasta üzerinde Sri Lanka’da bir pilot çalışma yapıldı. Hastaların trombosit sayısı <130.000 / per cu.mm. idi, fakat sadece 6 hastanın serolojik olarak dang yaşadığı doğrulandı. Hastalara 8 saatlik arayla 2 doz papaya yaprağı ekstresi verildi. Ayrıca, dang için standart semptomatik tedavi uygulandı. Papaya yaprak ekstresi ile tedavi edildikten sonraki 24 saat içinde trombosit sayısında ve toplam beyaz kan hücresi sayısında artış olduğu saptanmıştır. kaynak
British Medical Journal‘da yer alan bir raporda, dangdan muzdarip iki çocukta trombosit sayısının hızlı iyileşmesi bildirilmiştir. Bu vakalarda, serumdaki dang antijeninin gösterilmesi ile dang için olumlu olduğu kanıtlanmıştır. Yaşları 10 ila 14 arasında olan erkek çocuklara her 4 saatte bir 1 kaşık öğütülmüş papaya yaprağı macunu verildi. Trombosit sayısında önemli bir artış gözlendi; tedavinin başlamasından sonraki 12 saat içinde bir vakada, sayı 100.000’e yükselmiştir. İkinci durumda, 2 gün içinde 250.000’e yükseldi. Papaya leaves for speedy rise of platelet count in Dengue
Fermente Papaya Nedir?
Papaya çeşitli polifenoller yönünden zengindir; ancak bu polifenoller, orijinal polimerize formlarında sindirim sisteminden zayıf bir şekilde emilir. Fermente papaya olgunlaşmamış Papayanın Enterococcus faecalis ve Aspergillus oryzae tarafından fermente edilmesiyle elde edilir. Fermente papaya preparatının in vivo ve in vitro deneylerde anti-enflamatuar ve bağışıklık-modülatör aktivitelere sahip olduğu bildirilmiştir.
Fermente papaya (Carica papaya Linn’nin maya fermantasyonunun bir ürünü) meyvenin olumlu etkilerini daha da artırır. Fermente papaya (Immun’Âge®) 10 ay süresince teknolojik olarak gelişmiş bir biyolojik fermantasyon geçiren ve Japon araştırmacılar tarafından üretilen patentli bir besin takviyesidir. Kronik ve dejeneratif hastalık durumlarında (talasemi, siroz, diyabet ve yaşlanma gibi) yapılan çalışmalar fermente papayanın immünolojik, hematolojik, enflamatuar, vasküler ve oksidatif stres hasarı parametrelerini olumlu şekilde değiştirdiğini göstermiştir. Applications and bioefficacy of the functional food supplement fermented papaya preparation
2017 yılında Japonya’daki Kyushu Üniversitesi araştırmacıları tarafından yapılan bir çalışmada, hastanede tüple beslenen yaşlı hastalar üç gruba ayırıldı. Her gruba farklı dozlarda fermente papaya verildi. Çalışmadan önce ve sonra, bağışıklık markerleri için hastaların kan düzeyleri test edildi. 30 gün sonra yapılan ölçümlerde, hastaların bağışıklık seviyelerinde gelişme görüldü. Daha yüksek fermente papaya dozu verilen hastalar aynı zamanda daha yüksek bağışıklık düzeylerine sahipti. kaynak
2012’de, İtalyan araştırmacılar fermente papayanın bağışıklık fonksiyonunu önemli oranda artırdığını saptadı. Bunun yanı sıra, 6 haftalık fermente papaya kullanımı vücudun detoksifikasyon yeteneğini uyardı. Bu, süperoksit dismutaz gibi detoksifikasyon enzimleri ile oluşur. Superoksit dismutaz reaktif oksijen türlerinin ve reaktif azot türlerinin nötralize edilmesine yardımcı olur. Birçok toksin ve kirletici madde oksijen varlığında radikallere dönüşür, akciğere ve solunum yolu hücrelerine zarar verir.
İtalya Milano’daki “ReGenera Research Group for Aging Intervention Group” araştırmacıları 90 kişi üzerinde yaptıkları çalışmada fermente papaya kullananların, plasebo gruplarına göre anlamlı şekilde daha yüksek IgA (immünoglobulin-A) düzeylerine sahip olduğunu tesbit etmişlerdir. IgA, istilacıları tespit etmek ve vücudu enfeksiyonlardan korumaya yardımcı olmak için vücut tarafından üretilen bir antikordur. Araştırmacılar ayrıca süperoksit dismutaz enzim ekspresyonunun papaya grupları arasında anlamlı derecede yüksek olduğunu saptadılar.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.