1989 ile 2005 yılları arasında 26 bin kişi üzerinde gerçekleştirilen çalışmada ortalama sperm sayısının %30 azaldığı tespit edilmiştir. Araştırmalar özellikle antioksidan besinlerin hamilelik şansını artırdığını göstermektedir.
Kısırlığa Ne İyi Gelir?
Besinlerde bulunan A, C ve E Vitaminleri, arginin, karnitin ve selenyum gibi vitamin ve mineraller antioksidan özellikleri sebebiyle sperm üretiminde önemli rol oynar. Bu vitamin ve minerallerin yeteri miktarda alınmaması halinde sperm hücrelerinin genetik materyalinde hasarlar meydana gelir. Oksidatif stres erkeklerde sperm kalitesini ve sperm sayısının azalmasına yol açar. Özellikle antioksidan besinler vücuda zarar veren oksidatif stresin vücuttan uzaklaştırılmasında rol oynar. Bir çalışmada çinko ve E vitaminini yeterli miktarda alan erkeklerin eşlerinin hamiile kalma şansının 4 kat arttığı saptanmıştır. Harvard üniversitesinde yapılan bir çalışmada hamile kalma ile tüketilen besin arasında önemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Özellikle folik asit kullanılan beslenme programında meyve, sebze ve kurubaklagilleri ihmal etmeyen kadınların gebe kalma oranlarının arttığı görülmüştür.
E vitamini antioksidan etkisiyle kısırlık riskini azaltır ve hormon seviyesini yükseltir. Antioksidan özelliği olan C vitamini ve selenyum içeren besinler ile birlikte alınması halinde daha güçlü etki gösterir. Çoklu çalışmalar, E vitamininin sperm hareketliliği ve genel kaliteyi, artırdığını göstermiştir. Bu çalışmalardan biri, 2003 yılında “Systems Biology in Reproductive Medicine” adlı tıp dergisinde bildirilmiştir.
C vitamini spermin DNA’sını hasarlardan korumada oldukça önemlidir. Russian Academy of Medical Sciences tarafından yürütülen ve Institute of Nutrition tarafından bildirilen bir çalışma, C vitamini eksikliğinin erkek kısırlığında bir faktör olabileceğini; çünkü bu vitaminin, spermin sağlıklı hareketi ve kalitesi için gerekli olduğunu ve spermin birbirine yapışmasını önlediğini göstermiştir. Bir çalışmada 30 sağlıklı infertil erkeğe 200 mg/gün ya da 1000 mg/gün C vitamini ve plasebo verilmiştir. Bir hafta sonra 1000 mg/gün C vitamini alanların sperm miktarında % 140, 200 mg alan grupta % 112 artış görülürken, plasebo grubunda ise değişiklik olmamıştır.
“Journal of Medicinal Foods”da, 2006 yılında rapor edilen bir diğer bir çalışma ise, C vitamininin sperm üretimini arttırdığını göstermiştir. Çalışma, C vitamininin kısır erkeklerde, sperm hareketliliği, sayısı ve sağlığını kaydetmiştir. Erkeklere, 2 ay süresince, günde iki kez 1.000 mg. C vitamini verilmiş ve çalışma bitiminde, tedavideki erkekler, her üç parametrede de önemli gelişmeler kaydetmiştir. Sperm sayısı, her meni ml’sinde 14 milyondan 32 milyona yükselmiştir. Düşük sperm kalitesine sahip erkeklerde, bazen agglutination olarak bilinen bir sorun görülür. Bu, spermin kümelenip birbirine yapışması biçiminde izah edilebilir. Aglütinasyon, kısırlığı körükler. C vitamininin, sperm yapışkanlığını giderdiği tespit edilmiş ve 200-1.000 mg.lık günlük dozların erkek infertilitesini azalttığı belirlenmiştir. 1992 yılında, sigara içen erkekler üzerinde yapılan bir çalışma, 500 mg C vitamini takviyesinin topaklanma miktarını ve şekilsiz sperm hücrelerini azalttığını ve de sperm sayısı, hareketliliği ve canlılığını geliştirdiğini göstermiştir.
Selenyum oksidatif sperm DNA hasarına karşı koruma sağlayabilir. 1998 yılında “British Journal of Urology” de yayınlanan çift kör klinik kontrollü deney, infertil bir grup erkek üzerinde, selenyumun etkilerini araştırdı. Altmış dokuz erkeğe 3 aylık bir süre boyunca rasgele olmak üzere, bir plasebo, bir selenyum takviyesi ya da A, C ve E vitamin ile birlikte selenyum takviyesi verildi. Çalışmada, selenyum içeren her iki grupta da sperm hareketliliğininde artış saptandı ve selenyumun erkekte doğurganlığı geliştireceği sonucuna varıldı.
Çinko eksikliği, seminal plazmada artmış oksidatif stres sonucundaki, kötü sperm kalitesi ile ilişkilidir. 2002 yılında “Fertility and Sterility” dergisinde rapor edilen bir çalışma, kısır erkeklerdeki sperm üretiminde, çinko ve folat takviyeleri arasındaki pozitif ilişkiyi göstermiştir. Çalışma, erkekleri 4 ayrı gruba ayırmış ve çalışmanın sonunda folik asit ve çinkoyu birlikte alan gruptaki erkeklerin sperm sayısında % 74’lük bir artış tespit edilmiştir.
Likopen, serbest radikallere karşı, insan redoks savunma mekanizmasının bir parçasıdır.Yeni Delhi’deki “All India Institute of Medical Sciences”daki araştırmacılar, 30 kısır erkek üzerinde çalıştılar. 23-45 yaş aralığındaki erkeklere üç ay süresince günde iki kez 2 mg. likopen verilmiş ve çalışma sonucunda, erkeklerin %67’sinin sperm koşulları gelişmişti. Sperm hareketliliği ve aktivitesi % 73 oranında artmış ve %63’ünün sperm yapılarında gelişmeler saptanmıştır. Diğer bir çalışmada, kısır erkeklere günde iki kez 2 mg. likopen verildi. Erkeklerin %66’sının sperm konsantrasyonu, %53’ünün hareketliliği, % 46’sının da normal sperm formunun geliştiği saptandı. Bu çalışmaya katılan erkeklerin %23’ü baba olabilmişti.
Astaksantin, terpenler diye bilinen fitokimyasalların daha geniş bir sınıfına ait olan bir karotenoid’dir. Belçika’daki Ghent University Hospital tarafından yapılan çalışma, astaksantin ile tedavi edilen katılımcıların, plasebo grubuna göre, sperm oranlarının daha yüksek hızlarda olduğunu göstermiştir. 30 infertil erkeğin, eşleriyle beraber (genellikle intrauterin inseminasyon) girdiği çalışmada, katılımcılara 3 ay süresince günlük 16 mg. astaksantin veya plasebo verildi. Astaksantin grubunda, reaktif-oksijen türleri önemli oranda azalmış ve sperm hızı artmıştır. Bu çalışma sırasında astaksantin grubunun eşlerinin % 55’i hamile kalırken, plasebo grubunda ise hamilelik oranı % 10 olarak tespit edilmiştir.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
