Quercetin Nedir ve Ne İşe Yarar?

Quercetin Nedir? Quercetin, bir çok bitkinin kabuklarında yaygın olarak bulunan kimyasal bir pigmenttir. Diyetlerdeki önemli bir flavanoid olan bu madde, elma kabuğu, soğan, çay ve kırmızı şarapta bolca bulunur. Hücre kültürlerinde yapılan çalışmalar, quercetinin belli tipteki kanser hücrelerine karşı çalıştığını göstermiştir.

Faydaları Neler?

Diyet flavanoidler endotel fonksiyonu geliştirerek, olumlu kardiyovasküler sonuçlara neden olurlar. Kan inceltici ve anti-enflamatuar etkileri ile birlikte, kan damarları ve kalp sağlığını geliştirmede rol oynarlar. Life Extension dergisine göre, quercetin nükleer faktör-kappaB’nin; ve onu canlandıran enflamatuar sitokinlerin aktivitesini azaltmıştır. Nükleer faktör-kappaB, kalp hastalıkları ve krizi gibi koroner durumlarla yakından ilişkilidir.

Quercetin, enflamasyonun oluşması için gereken enflamatuar öncesi araşidonik asit metabolitlerini etkisizleştirir. Metabolism adlı dergide 2008’de yayınlanan çalışmada, yüksek yağla beslenen ve quercetin takviyeleri yapılan hayvanlar, enflamasyon işaretlerinde önemli düşüşler kaydetmişlerdir. Aynı dergide yayınlanan bir başka 2008 deneyi, sağlıklı gönüllülerde 4 hafta boyunca 1 mikrogram quercetin takviyesi sonucu enflamasyon işaretleri %23 oranında düşüş göstermiş, anti oksidan kapasitesi ise yükseltmiştir. Biological Pharmacology’ de 2006 yılında yayınlanan hayvanlar üzerindeki bir çalışma, oral ve deri altı quercetin dozunun, farelerdeki klinik artrit semptomlarını azalttığı yönündedir.

Quercetin aynı zamanda, diyabetik katarakt oluşumu, nöropati ve retinopatide önemli bir yer kaplayan lens aldoz redüktaz enzimini etkisiz  hale getirir. The Journal Of Allergy And Clinical Immunology’de yayınlanan bir çalışmaya göre quercetin anti-alerjik işleyişte oldukça yüksek bir dereceye sahiptir. İki şekilde alerjilere karşı etki gösterir. İlk olarak, güçlü bir anti-enflamatuar olarak, vücudun polenler gibi alerjik maddelerle karşılaşması sonucu akciğer, solunum yolları ve gözlerde oluşan şişmelere engel olur. Bu sebeple quercetin, artrit ve astım gibi hastalıklardaki enflamasyon tedavisinde yararlı olabilir. İkincisi, quercetin, burun ve göz akmasına neden olan kaşındırıcı kimyasalların salınımını engelleyen, kuvvetli bir anti-histamindir. Ayrıca bu doğal alerji karşıtı madde, ilaçların sebep olabileceği baş dönmesi, uyuşukluk gibi durumlar olmadan etki gösterir.

Journal of Medicinal Food‘da 2008’de yayınlanan bir çalışma, 70 kg.luk bir yetişkine verilen günlük 1500-300 mg. eşit quercetin dozunun; mast hücre aktivitesi ve anksiyete düzeylerini düşürdüğünü; fareler üzerinde göstermiştir. University of South Carolina’da yapılan bir ön çalışma, aktif ama idmansız kadın ve erkekte günde iki kez quercetin alımının, dayanıklılık ve oksijen kapasitesini geliştirdiğini sgöstermiştir. Atletik becerideki bu iyileşme, quercetinin; hücre işlemcisi olan mitokondri üzerinde pozitif etkisinden kaynaklandığı düşünülüyor.

“University of Saskatchewan in Canada” daki bilim adamları, 2010 yılında ‘Spinal Cord’da bir çalışma yayınladılar. Omurilik zedelenmesi yaşayan farelere günde 2 kez quercetin enjeksiyonu verildiğinde farelerin %50’sinin hareket fonksiyonları iyileşerek yürüyebilmişlerdir.

Son çalışmalar, quercetinin kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatabileceği ve bir çok kanser hücrelerinde vuku bulmayan doğal bir hücre ölümü olan apoptosisi teşvik ettiğini öne sürmektedir. Hayvanlar üzerindeki bazı çalışmalar, özellikle kolon kanseri gibi belirli kanser tiplerine karşı koruma sağladığına dair kanıtlar sunmuştur. Drug Metabolism and Disposition dergisinde 2005’de yayınlanan  bir çalışma, takviye quercetinin vücutta ürettiği metabolit olan quercetin glukuronitlerinin, laboratuar ortamında akciğer tümör hücrelerinin büyümesini önlediğini ve apostosise neden olduğunu göstermiştir.  Quercetin üzerine yapılan birçok çalışma, erkeklerdeki prostat ağrısı ve hastalığa bağlı enflamasyonun giderilmesi konusunda yardımcı olduğunu göstermektedir. Öte yandan, laboratuar deneyleri, quercetinin prostat kanserinin gelişimine karşı mücadele ettiğini göstermiştir.

Hangi Besinlerde Bulunur?

Sebze ve meyveler – Özellikle narenciye, elma, soğan, maydanoz, ada çayı, çay ve kırmızı şarap—önde gelen quercetin kaynaklarıdır. Zeytinyağı, üzüm, kiraz, karadut gibi koyu renkli meyveler de quercetin dahil, flavonoid bakımından zengindir.

Quercetin Takviyeleri

100-500 mg.lık dozlar günde 2-3 kez alınabilir. Tablet, kapsül, ve jel formunda bulunmaktadır. Ayrıca sağlık uzmanları tarafından damar ve adele içi enjeksiyonlar da yapılmaktadır. Quercetin normalde C vitamini ile birlikte alınır, çünkü koruma yardımları yanı sıra, C vitamininin etkinliğini de arttırırlar. Quercetin takviyeleri draje ve kapsül olarak bulunur. Bazı quercetin takviyeleri ananasta bulunan bir enzim olan bromelain de içerir, çünkü ikisi de anti-enflamatuardır. Quercetin zorlukla suda çözünebilir. Bu yüzden, emilimi kolaylaştırmak üzere bromelain ile birlikte tüketilmesi önerilmektedir.  Zaten bromelain, quercetin ile sinerjiye girecek anti-enflamatuar özelliklere sahiptir. Diğer flavanoid bakımından zengin ekstreler arasında üzüm çekirdeği, çay üzümü, Ginkgo biloba, ve yeşil çay sayılabilir. Quercetinin, hesperidn-methyl-chalcone (HMC) ya da quercetin-chalcone gibi suda çözünebilir formları da mevcuttur. Herhangi bir rahatsızlık nedeniyle ilaç tedavisi görenler doktora danışmadan quercetin takviyesi kullanmamalıdır.