Norovirüslerin tanımlandığı akut gastroenterit salgınları ilk defa 1968 yılında Amerika’nın Ohio eyaletine bağlı Norwalk’taki ilköğretim okulu öğrencileri arasında görülmüş ve dışkı örneklerinde hastalık etkeni saptanmıştır.
Norovirüs Nedir?
Tüm yaş gruplarındaki salgınların ortalama %80’inden sorumlu olan ve sindirim sistemini tutan, norovirüs, karın bölgesinde ağrı, bulantı kusma ve ishal gibi yakınmalara neden olur. Norovirüs klorlamaya dirençli olup 60 derecelik ısıda etkisiz hale gelir. Fakat norovirüs, suda uzun süre kalamaz, yaşamak için canlı dokuya gereksinim duyar. Hastalık, enfekte kişilerin dışkı ya da kusmukları ile etrafa saçtıkları veya yüzeylere bulaştırdıkları virüslerle temas sonrasında sağlıklı kişilere ağız yoluyla bulaşır. Bir defa bulaşınca da insandan insana kolayca yayılım gösterir. Hastalığın aşısı olmamakla birlikte ölümcül olma oranı %0,1’le oldukça düşüktür.
Norovirüs Belirtileri
Hastalık, aniden başlayarak hastayı yatağa düşürmesi ve 1-2 günlük sürede etkisini yitirmesiyle dikkat çeker. Enfeksiyon, 10-50 saat arası kuluçka süresinin ardından şiddetli mide bulantısı, ani kusma, karında kramp şeklinde ağrı ve ishal gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu şikayetlere fazla yüksek olmayan ateş, üşüme, titreme, baş ve kas ağrıları ile yorgunluk eşlik edebilir. Çocuklarda erişkinlere göre daha fazla kusma görülebilir. Hastalık başladıktan hemen sonra ve iyileştikten üç gün sonrasına kadar bulaştırıcı etkisi sürer. Bazı hastalar iki haftaya kadar taşıyıcı olabilir.
Nasıl Bulaşır?
Hastalık, şebeke suları, yiyecek, içecekler, norovirüs bulaşmış yüzeylere dokunuduktan sonra elin ağıza götürülmesi, hasta birinin çatal ve bıçağını kullanılmak, hastanın dışkısı ve kusmuğuyla temas edilmesi gibi durumlarda bulaşır.
Bulaşma, yuvalarda, okullarda, hastanelerde tatil kamplarında, restorantlarda, gemi yolcularında, ve aile içinde görülür. Norovirüs soğukta canlılığını koruduğu için, dondurulmuş gıdalardan kaynaklanan salgınlara da rastlanmaktadır. Noroviruslerin esas bulaşma şekli, ağız-dışkı yolluyla olmakla beraber hava yoluyla da bulaşabileceğine dair veriler bulunmaktadır.
Tehlikeli mi?
Calicivirüs ailesinden ve RNA taşıyan norovirüsler, dünya genelindeki tüm akut gastroenterit salgınlarının %60-80’inden sorumludurlar. Norovirüs genellikle çok önemli sonuçlara neden olmaz. Ancak, özellikle bebeklerde ve yaşlılarda vücudun susuz kalmasına sebep olarak tehlike yaratabilir. Hastalık, vücut direncinin düşük olduğu; akciğer, kalp, diyabet ve kronik böbrek gibi rahatsızlıkları olan kişilerde ağır seyredebilir.
Tedavisi Nasıl Olur?
Hastalığın özel bir tedavisi ve aşısı yoktur. Hastaların birçoğu 2 veya 3 gün içerisinde iyileşir. Genel tedavi, aşırı sıvı kaybetmemiş hastalara kaybettikleri sıvıyı ağız yoluyla almaları, aşırı sıvı kaybeden ya da kusması olan kişilere ise damar yoluyla gerekli sıvının verilmesi şeklinde olur. Bir insan bu enfeksiyona birden fazla yakalanabilir. Virüsün farklı serolojik tipleri olduğu için bunlardan birisiyle enfekte olan kişilerde, o tipe karşı oluşan antikorlar diğer tiplere karşı koruyucu etki sağlamazlar. Bu sebeple de virüse karşı koruyucu aşı geliştirilememiştir.
Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.
